Στο Crime & Media Lab του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος, μεταξύ των επιστημονικών δραστηριοτήτων που βρίσκονται σε εξέλιξη τη νέα χρονιά, είναι και η ολοκλήρωση της μελέτης μας “Φυλακή και Θέατρο”. Σε αυτό το τελευταίο Μέρος με ερευνήτρια την Έλενα Φώτου, Πτυχιούχο Τμήματος «Δημοσιογραφίας &ΜΜΕ» ΑΠΘ, Μεταπτυχιακή φοιτήτρια του ΠΜΣ «Εγκληματολογίας» του Παντείου Πανεπιστημίου, κατά την επεξεργασία του υλικού μας, έχω συγκινηθεί και ταυτόχρονα έχω λάβει απίστευτη δύναμη από την προσφορά κάποιων ανθρώπων που μέσα από μία θεατρική παράσταση τολμούν να δώσουν την ψυχή τους σε ό,τι κάνουν και που βλέπουν πίσω από τον ανήλικο παραβάτη το πόσο τραυματισμένος και ¨θρυμματισμένος¨ στην ψυχή μπορεί να είναι. Που ανοίγουν τα αυτιά και ακούνε για παράδειγμα την ιστορία του παιδιού από το Αφγανιστάν το οποίο στα 10 του χρόνια υποχρεώθηκε να δει αποκεφαλισμό, όπως μας περιγράφουν στις συνεντεύξεις νεαρά άτομα που έχουν εκτίσει ποινή φυλάκισης (και θα παρουσιάσουμε το επόμενο χρονικό διάστημα), ακούνε το παιδί του οποίου ο πατέρας μπαινόβγαινε στις φυλακές και κακοποιούσε τη μητέρα του και πόσες άλλες ιστορίες πικρές και σκληρές.
Δεν σημαίνει, νομοτελειακά, ότι όλα αυτά τα παιδιά θα οδηγηθούν στην παραβατική δράση, αλλά δεν μπορούμε να κλείσουμε τα μάτια σε μία πραγματικότητα, γιατί ο ανήλικος παραβάτης, συνήθως, έχει μία ιστορία να σου πει που αν κάποιος την ακούσει έγκαιρα ίσως και να μπορέσει το παιδί να σωθεί και να μην οδηγηθεί στην “εγκληματική καριέρα”.
Το πιο δύσκολο όμως αλλά το πιο σημαντικό βήμα, είναι η κοινωνία μας, μέσα από τους αρμόδιους φορείς της, να μπορέσει να δει το “πριν”, το γιατί αυτό το παιδί νιώθει να αποκτά δύναμη όχι μέσα από θετικούς τρόπους έκφρασης, αλλά μόνο όταν κλέβει, όταν χτυπάει, όταν βγάζει μαχαίρι, όταν γίνεται μέλος μίας συμμορίας… Και ίσως τελικό αυτό το “πριν” βοηθήσει να καταλάβουμε καλύτερα και το “μετά”, αυτό το άγριο, το βάρβαρο “μετά” που φτάνει σε ορισμένες περιπτώσεις να ταυτιστεί ακόμα και με την εγκληματικότητα ενηλίκων. Αυτό το “πριν” επίσης θα μας βοηθήσει να δούμε καλύτερα και τον τρόπο αντιμετώπισης του φαινομένου, με μέτρα πρόληψης και με επέκταση της κοινωνικής μέριμνας και πρόνοιας, γιατί πριν φτάσουμε σε αυτό το βίαιο στάδιο έχουν μεσολαβήσει κάποια στάδια στα οποία για τον ανήλικο παραβάτη υπάρχει περιθώριο παρέμβασης.
Θα κλείσω την ανάρτηση με δύο πολύ μικρά αποσπάσματα από τα λόγια ενός νεαρού, αποφυλακισμένου πλέον, που όσο ήταν στη φυλακή ασχολήθηκε με το θέατρο και μας περιγράφει την εμπειρία του, περνώντας μας ένα μήνυμα -το πώς μία θετική εμπειρία ζωής μπορεί να λειτουργήσει ακόμα και θεραπευτικά για την ψυχή μας. Ειδικά για ένα παιδί που ίσως για πρώτη φορά στη ζωή του ακούει το χειροκρότημα του κοινού:
“Πήγα για δοκιμή και μου άρεσε γιατί πώς το λένε… Η επαφή με τον άλλο κόσμο, κάτι που είναι καινούργιο για σένα και δεν το έχεις κάνει ποτέ. Και σου φαίνεται περίεργο πώς γίνεται αυτό. Φαντάσου εγώ γελούσα όταν έλεγα θα πάω στο θέατρο. Και όταν πας εκεί, έχεις αυτή την περιέργεια να δεις πώς γίνεται. Μετά, όταν έκανα την πρώτη παράσταση… Τότε θα καταλάβεις τι είναι το θέατρο. Το χειροκρότημα είναι το πιο συγκινητικό κομμάτι του έργου που στο τέλος θυμάσαι, αισθάνεσαι… Αισθάνεσαι πιο γεμάτος, πιο… Ότι αξίζει αυτό που κάνεις. Ειδικά τα περισσότερα που κάναμε ήταν κωμωδίες και αυτό που κάνεις τον κόσμο να γελάσει, αυτό σου δίνει μια χαρά να βλέπεις τον κόσμο έτσι.”
[…] “Κοίτα, εμένα με βοήθησε πολύ ψυχολογικά για να μη γυρίσω στα παλιά, για να αλλάξω τρόπο ζωής, πώς το λένε. Τρόπο σκέψης, νοοτροπία γιατί και άμα… Άμα κάτι με τραβάει προς το κακό, εγώ σκέφτομαι την ομάδα, τα παιδιά και λέω γιατί να τα χάσω; Είμαστε καλά λέω. Γιατί να το χαλάσω; Και πέρα που χαλάς τη ζωή, χαλάς και τη σχέση που έχεις σαν οικογένεια ας πούμε. Οκτώ χρόνια δεν είναι λίγα. Είναι σαν εμπόδιο να μη σε αφήσει να σκεφτείς κακά πράγματα. Πολύ καλό αυτό. Άμα κάνεις κάτι που είσαι καλός, δε θες να πας για κάτι καλύτερο; Όχι κάτι χειρότερο.”
Η φωτογραφία αντλείται από: https://unsplash.com/photos/RGLGPcMr19Y
Καρδαρά Αγγελική 