Συνέντευξη 13η «Μαρτυρία πίσω από τα κάγκελα:η ζωή μίας φυλακισμένης μητέρας και του ανήλικου τέκνου της» (8/10/2012)
Η μητέρα κρατούμενη καταγράφει την καθημερινότητά της στις Φυλακές Ελαιώνα Θήβας, όπου βρίσκεται έγκλειστη, μαζί με το ανήλικο τέκνο της, τα τελευταία 2,5 χρόνια. Μιλάει για το καθημερινό πρόγραμμα της, για τις άμεσες ανάγκες που έχουν σε βασικά είδη, ρούχα, σαμπουάν, ό,τι αφορά τα μωρά, όπως πιπίλες, βραστήρες, μπουκάλια. Τονίζει την ανάγκη άμεσης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης για τα παιδιά και κοινωνικοποίησής τους.
Εφόσον, το σωφρονιστικό σύστημα επιτρέπει στις φυλακισμένες μητέρες να κρατάνε μαζί τους μέσα στη φυλακή τα ανήλικα τέκνα τους ως 3 ετών, τουλάχιστον πρέπει να προβλέπει την ομαλή παραμονή των παιδιών πίσω από τα κάγκελα, ώστε να μην φτάσουμε ως κοινωνία να «εκδικούμαστε» αθώες ψυχές, παιδιά, για τα «λάθη» και τις «αμαρτίες» των ενηλίκων! Δεν μπορεί ένα μωρό να έχει μία φυσιολογική ζωή, χωρίς ιατροφαρμακευτική μέριμνα, χωρίς τα βασικά είδη για τη σωματική και ψυχολογική του ανάπτυξη, όπως γάλα, μπουκάλια, βραστήρες, παιδική χαρά κλ.π. Η εν λόγω κρατούμενη θίγει ένα τεράστιο ζήτημα με ποικίλες προεκτάσεις, το θέμα της παιδείας όσον αφορά την πρόληψη της εγκληματικότητας. Μήπως και μέσα από αυτήν τη συνέντευξη πρέπει να προβληματιστούμε για πολλά καίρια ζητήματα; Μήπως έχει έρθει η στιγμή, ως ενεργά μέλη μίας κοινωνίας, να προχωρήσουμε ένα βήμα παρακάτω ή θα ανεχτούμε την οπισθοδρόμηση για μία ακόμα φορά;
-Πόσο χρονικό διάστημα βρίσκεστε στη φυλακή;
-2,5 χρόνια.
-Είναι η πρώτη φορά που μπαίνετε στη φυλακή;
-Ναι.
-Για ποιο λόγο βρίσκεστε στη φυλακή; Εάν είχατε τη δυνατότητα, θα αλλάζατε κάτι από τη ζωή σας εκτός φυλακής, ώστε να αποφύγετε την ποινή της φυλάκισης;
-Άμεση συνέργεια σε ανθρωποκτονία και θα άλλαζα τις επιλογές μου.
-Μπορείτε να μας περιγράψετε την καθημερινότητά σας στις Φυλακές Θήβας;
-Μας ανοίγουνε στις 7.30. Ετοιμάζουμε τα παιδιά μας, καθαρίζουμε τα κελιά, πλένουμε τα ρούχα μας κ.λπ. Το μεσημέρι παίρνουμε το φαγητό, ταΐζουμε τα παιδιά, τα βάζουμε για ύπνο, κλείνουμε στις 12 και ανοίγουμε στις 15:00, βγαίνουμε στο προαύλιο κ.λπ. Κάθε μέρα τα ίδια πράγματα, το ίδιο πρόγραμμα.
-Μπορείτε να μας περιγράψετε τις σχέσεις σας με τις άλλες κρατούμενες, τόσο με τις ενήλικες, όσο και με τις ανήλικες;
-Καλές σχέσεις. Καλό είναι να κρατάς ήπιους τόνους και να προσπαθείς να μην απαντάς.
-Ποια είναι τα πιο σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζετε μέσα στη φυλακή;
-Δεν υπάρχει γιατρός σε καθημερινή 24ώρη βάση και μόνοι μας αναγκαζόμαστε να αντιμετωπίσουμε έκτακτα περιστατικά. Κυρίως έχουμε ανάγκη παιδιάτρου και γυναικολόγου.
-Τι θα θέλατε να ζητήσετε από τους κυβερνώντες, ώστε να βελτιωθεί η ζωή σας μέσα στις φυλακές;
-Ένα ακόμα καλύτερο χώρο, ίσως μία παιδική χαρά έξω στο προαύλιο.
-Τι θα θέλατε να ζητήσετε από τους πολίτες που επιθυμούν να βοηθήσουν;
-Σαμπουάν για εμάς και τα παιδιά, είδη πρώτης ανάγκης και γενικά ό,τι αφορά παιδικά, όπως πιπίλες, μπουκάλια, βραστήρες κ.λπ. Επίσης, χρειαζόμαστε κάρτες, τσιγάρα, ρούχα και νερά.
-Ποιο μήνυμα θα θέλατε να περάσετε σε όλους όσους αντιμετωπίζουν με φόβο αλλά και με περιφρόνηση γυναίκες που έχουν κάνει φυλακή;
-Όλοι μας μπορεί να βρεθούμε στη φυλακή, όσο απίθανο κι αν ακούγεται αυτό. Γι’ αυτό καλό είναι να μην κατακρίνουμε όποιον βρίσκεται στη φυλακή. Είναι καλύτερο από το να κατακρίνουμε να βοηθάμε το συνάνθρωπο να ξεπερνάει τις κακές εμπειρίες.
-Ποια είναι τα σχέδια που έχετε σχετικά με το τι θα κάνετε όταν αποφυλακιστείτε;
-Να προσαρμοστώ στην κοινωνία και να συνεχίσω τη ζωή μου.
-Η επανένταξη στην κοινωνία, μετά την αποφυλάκιση, σαφώς θα είναι δύσκολη. Θεωρείτε ότι μπορούν να γίνουν κάποια πράγματα, και τι συγκεκριμένα τόσο από την πλευρά των πολιτικών, όσο και από την πλευρά των μελών της κοινωνίας, ώστε η επανένταξη να είναι πιο ομαλή και να μην ξαναγυρίσετε στη φυλακή;
-Καλό είναι να δίνονται ευκαιρίες και από το πολιτικό σύστημα και από την κοινωνία σε ό,τι χρειάζονται οι άνθρωποι μετά τη φυλακή. Ίσως, μία στέγη με χαμηλό νοίκι και ίσως μία επιδοτούμενη θέση εργασίας.
-Ποια είναι η άποψή σας για την ποινή της φυλάκισης; Πιστεύετε ότι σας βοηθάει, ότι όταν, με το καλό, αποφυλακιστείτε, θα έχετε μάθει κάτι σημαντικό; Ή μπορεί να έχει και τα αντίθετα αποτελέσματα και γιατί;
-Ξέρουμε ότι για κάποιες πράξεις μας θα τιμωρηθούμε με ποινή φυλάκισης. Η τιμωρία δεν καλυτερεύει ή χειροτερεύει τον άνθρωπο. Άλλοι μπαινοβγαίνουν όσο ζουν και άλλοι 1 ώρα φυλακή και «βάζουν μυαλό». Πιστεύω ότι η παιδεία διαμορφώνει τους ανθρώπους.
-Εάν είχατε τη δυνατότητα να καταργήσετε τις φυλακές και να εκτίσετε μία άλλη μορφή ποινής, ποια θα επιλέγατε και με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι θα μπορούσε να εφαρμοστεί;
-Η μορφή που θα προτιμούσα, θα ήταν κοινωφελής εργασία. Αυτό θα μου επέτρεπε να είμαι στο σπίτι μου, να βρίσκομαι με την οικογένειά μου. Τις φυλακές δεν θα τις καταργούσα, απλώς θα μείωνα τις ποινές.
-Πώς είναι η ζωή μίας μητέρας κρατούμενης που έχει μαζί της το παιδί της; Ποια είναι τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζετε;
-Προσπαθώ να μεγαλώσω το παιδί μου, όπως θα έκανα και έξω, αν και οι δυνατότητες μέσα είναι περιορισμένες. Τα προβλήματα είναι η μη κοινωνικοποίηση του παιδιού και η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
-Πώς αντιδράνε τα παιδάκια μέσα στη φυλακή; Έχετε διαπιστώσει κάποια αλλαγή στην ψυχολογία τους;
-Αναλόγως την ηλικία που θα βρεθούν μέσα στη φυλακή. Όταν ένα παιδί γεννιέται μέσα στη φυλακή, την θεωρεί σπίτι του. Όταν έρθει από έξω, προσαρμόζεται γιατί στην παιδική ηλικία τους είναι αρκετό να έχουν τη μητέρα κοντά τους. Φυσικά υπάρχουν αλλαγές στην ψυχολογία του παιδιού, αλλά όχι αδιόρθωτες.
-Έχετε τις επιφυλάξεις σας για το γεγονός ότι έχετε κοντά σας το ανήλικο τέκνο σας; Θεωρείτε ότι η παραμονή κοντά σας στις φυλακές θα είναι θετική, επειδή σας έχει δίπλα του, ή μπορεί να είναι αρνητικός ο εγκλεισμός;
-Δεν είναι το καλύτερο να είναι στη φυλακή το παιδί σου, αλλά σίγουρα είναι καλύτερα με εμένα εδώ παρά χωρίς εμένα έξω.
-Τι προτείνετε για τις μητέρες κρατούμενες; Θα μπορούσαν να εκτίσουν κάποια άλλη μορφή ποινής, κατά την άποψή σας;
-Πιστεύω ότι θα μπορούσε να υπάρξει κοινωφελής εργασία ή κατ’ οίκον περιορισμό, ώστε τα παιδιά να μην αποκόβονται από την κοινωνική ζωή και να μεγαλώνουνε σε πραγματικές συνθήκες για να μην αλλάζει η ζωή τους τόσο έντονα.
-Σας εύχομαι καλή δύναμη! Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για τη συνέντευξη που μου παραχωρήσετε.
-Κι εγώ σας ευχαριστώ.
Καρδαρά Αγγελική 