-Interview_20

Συνέντευξη 20η «Παιδική λογοτεχνία στην Ελλάδα και τον κόσμο» με την Μαρία Ρουσάκη(9/1/2013).

Η πρώτη συνέντευξη της νέας χρονιάς δημοσιεύεται σήμερα στη σελίδα μας!

Μία συγγραφέας με πολύ πλούσιο βιογραφικό στο χώρο της παιδικής λογοτεχνίας, με βιβλία που έχουν αγαπηθεί και διακριθεί σε Ελλάδα και εξωτερικό, η κ. Μαρία Ρουσάκη μου παραχώρησε μία πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη που πραγματικά όλοι οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί, αλλά και όσοι αγαπάμε τα παιδιά, αξίζει να διαβάσουμε. Είναι η γυναίκα που έγραψε το πρώτο παιδικό βιβλίο με θέμα τη δυσλεξία. Έχοντας ασχοληθεί τόσο πολύ με τη λογοτεχνία προσχολικών και πρωτοσχολικών ηλικιών, η Μαρία δίνει πολύτιμες συμβουλές σε εμάς τους γονείς. Εκφράζει την άποψή της για τη διάκριση ανάμεσα σε «καλή» και «κακή» παιδική και νεανική λογοτεχνία και εντοπίζει τις ομοιότητες και τις διαφορές ανάμεσα σε ελληνική και ξένη παιδική λογοτεχνία. Μας μιλάει για τους αγαπημένους της Έλληνες και ξένους συγγραφείς και μας ενημερώνει για την οργάνωση SCBWI Greece (Society of Children’s Book Writers and Illustrators) στην οποία είναι υπεύθυνη. Τέλος, δίνει χρήσιμες συμβουλές στους νέους, επίδοξους συγγραφείς παιδικών βιβλίων.

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα: Η Μαρία Ρουσάκη γεννήθηκε στην Νέα Υόρκη, όμως κατάγεται από την Αλαγονία, Καλαμάτας. Με σπουδές κοινωνιολογίας, δοκίμασε το χώρο της δημοσιογραφίας. Όμως, ύστερα από την έκδοση του πρώτου της βιβλίου, «Η Μέλπω η Μοναδική», ο χώρος της παιδικής λογοτεχνίας την κέρδισε. Το 2002 ο Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου (το Ελληνικό κεφάλαιο του International Board on Books for Young People-IBBY) βράβευσε το πρώτο της βιβλίο «Η Μέλπω η Μοναδική» με το βραβείο Πηνελόπης Μαξίμου για προσχολικές και πρωτοσχολικές ηλικίες. «Η Μέλπω η Μοναδική» έχει μεταφραστεί στις Η.Π.Α., στη Κορέα και στη Ταϊβάν. Στην Αμερική έχει σημειώσει μεγάλη επιτυχία με τον τίτλο, «Unique Monique» και τιμήθηκε το 2003 με το βραβείο “Oppenheim Toy Portfolio Gold Book Award”. Κυκλοφορεί σε όλη την Αμερική και τον Καναδά από τις εκδόσεις Kane/Miller. Επίσης, στις 16 Δεκεμβρίου 2004, 18 Ιανουαρίου 2004, και στις 26 Απριλίου 2005 παρουσιάστηκε το βιβλίο στην διακεκριμένη σειρά της αμερικάνικης καλωδιακής τηλεόρασης, «The Reading Rainbow» (στο κανάλι PBS Kids).
Δυο βιβλία της ήταν υποψήφια για το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας. «Οι Λεμονιές» το 2004 και το «Κολυμπώντας στα Βαθιά» το 2006. Επίσης, τα δικαιώματα για τα εικονογραφημένα της βιβλία, «Η Πουπουλένια Πριγκίπισσα» και το «Πως να Περιποιηθείς το Τερατάκι που θα Βρεις» πουλήθηκαν στην Κορέα. Κατά καιρούς συνεντεύξεις και βιβλία της έχουν παρουσιαστεί στα μέσα μαζικής ενημέρωσης όπως, στο ραδιοφωνικό σταθμό ΣΚΑΙ 100.4, στην ΕΤ1 στην εκπομπή Κουκλομέγαλοι και Πολυσπόρια, στο Glamour, στην εφημερίδα Μακεδονία, στο Cosmopolitan, και στις εφημερίδες, Καθημερινή (“Ερευνητές”), Καθημερινή της Κυριακής και Ο Κοσμος του Επενδυτή. Επίσης, αρκετοί Ελληνες και ξένοι δημοσιογράφοι έχουν γράψει αξιέπαινες κριτικές για τα βιβλία της. Η Μαρία είναι υπεύθυνη της οργάνωσης SCBWI Greece (Society of Children’s Book Writers and Illustrators). Zει στην Αθήνα και έχει τρία παιδιά.

-Κυρία Ρουσάκη, έχετε ένα πλούσιο βιογραφικό στο χώρο της παιδικής λογοτεχνίας, με βιβλία που έχουν αγαπηθεί από τους μικρούς μας φίλους σε Ελλάδα και εξωτερικό. Ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που, κατά την άποψή σας, έχουν κάνει τα βιβλία σας τόσο δημοφιλή σε ένα απαιτητικό αναγνωστικό κοινό, όπως είναι τα παιδιά;

-Δεν ξέρω κατά πόσο δημοφιλή είναι τα βιβλία μου. Το μόνο που ξέρω με μεγάλη σιγουριά είναι ότι όταν γράφω για παιδιά, μιλώ τη γλώσσα τους, αισθάνομαι τις ανάγκες τους, σκέπτομαι και ονειρεύομαι σαν αυτά. Όλα αυτά τα συναισθήματα πηγάζουν από μέσα μου σαν βρίσκω τη μικρή Μαρία που δεν θέλει να με εγκαταλείψει. Ευτυχώς που δεν με εγκαταλείπει. Την ευγνωμονώ γι’ αυτό. Μόνο έτσι μπορώ να επικοινωνώ με τα παιδιά.

-Ποια ήταν τα δικά σας αγαπημένα βιβλία ως παιδί και ως έφηβη και ποιος ο αγαπημένος σας παιδικός ήρωας;

-Μεγαλώνοντας στην Νέα Υόρκη είχα ξένες επιρροές. Το αγαπημένο μου παραμύθι ήταν η «Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων», οι αγαπημένοι συγγραφείς ο Dr. Seuss και ο Shel Silverstein ενώ αργότερα όσο μεγάλωνα διάβαζα όλα τα εφηβικά μυθιστορήματα της Judy Blume.

-Ποιους Έλληνες συγγραφείς παιδικής λογοτεχνίας ξεχωρίζετε και ποιους, αντίστοιχα, της ξένης;

-Έλληνες συγγραφείς που με άγγιξαν καθώς τους ανακάλυψα σε μεγαλύτερη ηλικία είναι η Άλκη Ζέη, η Βούλα Μάστορη, η Μαρία Παπαγιάννη, ο Βασίλης Παπαθεοδώρου και ο Αντώνης Δελώνης για τα μυθιστορήματα τους. Ενώ σε μικρότερη φόρμα ξεχώρισα τον Ευγένιο Τριβιζά, τον Βαγγέλη Ηλιόπουλο, τον Μάνο Κοντολέων και από τους πιο νέους την Ιωάννα Μπαμπέτα και τον Αντώνη Παπαθεοδούλου ανάμεσα σε πολλούς άλλους. Στην ξένη λογοτεχνία ξεχωρίζω από την παιδική μου ηλικία τους ήδη γνωστούς Beverly Cleary, Judy Blume, Lois Lowry, Shel Silverstein και Dr. Seuss. Από τους νεότερους ξεχωρίζω για τα εικονογραφημένα του βιβλία τον Mo Willems και για την λογοτεχνική της χροιά την Sara Zarr.

-Μπορείτε να μας μιλήσετε για το πρώτο σας παιδικό βιβλίο «Η Μέλπω η μοναδική», το οποίο έχει κερδίσει αρκετές διακρίσεις και μάλιστα έχει μεταφραστεί στις Η.Π.Α., την Κορέα και την Ταϊβάν;

-Η Μέλπω είναι όπως λέω, το πρώτο μου παιδί. Την αγαπώ πολύ καθώς με συνοδεύει εδώ και 12 χρόνια, πλάι μου, καθοδηγώντας με στην μόνιμη πάλη με τον εαυτό μου – να αποκτήσω επιτέλους λίγη αυτοπεποίθηση. Η Μέλπω όντως έχει ταξιδέψει στο εξωτερικό και ζει μια υπέροχη ζωή στα ράφια των βιβλιοπωλείων ακόμα και τώρα – κάτι σπάνιο για ένα βιβλίο.

-Έχετε εκδώσει στην Ελλάδα το πρώτο παιδικό βιβλίο με ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα, αυτό της δυσλεξίας. Μπορείτε να μας μιλήσετε για το συγκεκριμένο βιβλίο και να μας πείτε πώς οι γονείς από τη μία πλευρά και οι εκπαιδευτικοί από την άλλη θα μπορούσαν να βοηθήσουν παιδιά με δυσλεξία;

-Το βιβλίο μου «Τα γράμματα χορεύουν» από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος μιλάει για το θέμα της δυσλεξίας με έναν ιδιαίτερο τρόπο ώστε να είναι χρήσιμο για ένα παιδί με δυσλεξία να κατανοήσει το πρόβλημα του καθώς και για τα παιδιά που δεν αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα, τους συμμαθητές παιδιών με δυσλεξία, να καταλάβουν και να αποδεχτούν αυτούς τους ξεχωριστούς μαθητές. Το συγκεκριμένο βιβλίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην τάξη ως λογοτεχνικό βιβλίο και να αναπτυχθεί η συζήτηση με τα παιδιά για το θέμα της δυσλεξίας εκ τον υστέρων. Μπορεί να χρησιμοποιήσουν το κείμενο σε θεατρικό παιχνίδι ή να ζωγραφίσει κάθε παιδί το πως αντιλήφθηκε το θέμα της μικρής Ελίζας.

-Έχετε ασχοληθεί πολύ με λογοτεχνία για παιδιά προσχολικών και πρωτοσχολικών ηλικιών. Θα δώσετε κάποιες συμβουλές σε εμάς τους γονείς για τα κριτήρια επιλογής βιβλίων που απευθύνονται σε αυτές τις ηλικίες; Τι πρέπει να προσέξουν οι γονείς κατά την επιλογή βιβλίων, αλλά και σε ποιο βαθμό να «εμπλακούν» στη διαδικασία ανάγνωσης των βιβλίων;

-Δεν θα ήθελα ποτέ να σταματήσω έναν γονιό από το να αγοράσει ένα βιβλίο για το παιδί του. Ως μητέρα αυτό που κάνω είναι να επισκέπτομαι πολλά διαφορετικά βιβλιοπωλεία, να πιάνω βιβλία στα χέρια μου, να τα ξεφυλλίζω, να διαβάζω τα οπισθόφυλλα, να παρατηρώ τις εικονογραφήσεις, να αναγνωρίζω κάποιους συγγραφείς. Επιπλέον πηγαίνω τα παιδιά μου σε βιβλιοπαρουσιάσεις και δρώμενα γύρω από τη παιδική λογοτεχνία και έτσι επιλέγω κάποια βιβλία για να φέρω σπίτι για να τα μοιραστώ μαζί τους. Μερικά βιβλία τους αγγίζουν, άλλα όχι τόσο. Κάποια στιγμή, ύστερα από πολλές αναγνώσεις μαζί με τα παιδιά, ανακαλύπτουμε να γούστα τους. Ξέρουμε πλέον ποια βιβλία τους κουράζουν και ποια τους χαροποιούν. Είναι μια μέθοδος δοκιμής και λάθους.

-Ποιες είναι οι κυριότερες ομοιότητες και διαφορές που εντοπίζετε μεταξύ της ελληνικής και ξένης παιδικής λογοτεχνίας;

-Το χιούμορ είναι διαφορετικό όπως και σε κάποιες περιπτώσεις ορισμένα ξένα βιβλία θεωρούνται πιο τολμηρά θεματολογικά. Ουσιαστικά, η κουλτούρα χαρακτηρίζει τις διαφορές των βιβλίων. Δεν θα μπορούσε ένα Ελληνόπουλο να διαβάσει βιβλίο για το baseball ούτε ένα παιδί στην Αυστραλία να διαβάσει για τις καλοκαιρινές διακοπές στο χωριό. Πάντως ένα κοινό θέμα μεταξύ πολλών χωρών θα είναι πάντοτε η ελληνική μας μυθολογία.

-Κατά την άποψή σας, υφίσταται η διάκριση σε «καλή» και «κακή» παιδική και νεανική λογοτεχνία ή από κάθε βιβλίο κάτι αποκομίζουμε;

-Πάντοτε θα υπάρχουν βιβλία που κάποιους αγγίζουν περισσότερο από άλλους. Δεν πιστεύω στην «κακή» λογοτεχνία γενικώς. Ότι γράφεται έχει κάποιο κοινό και ποτέ δεν θα υποβάθμιζα έναν άνθρωπο που διαβάζει βιβλία. Ένα βραβευμένο βιβλίο μπορεί κάλλιστα να μην ενθουσιάσει ένα παιδί ενώ ένα παραπεταμένο βιβλίο χωρίς καμία διάκριση μπορεί να το κερδίσει.

-Θεωρείτε ότι είναι σκόπιμο κάθε λογοτέχνης να «εξειδικεύεται» σε ένα είδος, π.χ. «παιδική λογοτεχνία», «αστυνομική μυθιστορία» κλπ. ή να δοκιμάζεται σε πολλά και διαφορετικά είδη; Εσάς θα σας ενδιέφερε να γράψετε για ενήλικες;

-Η ανάγκη του κάθε συγγραφέα να εκφραστεί είναι έμφυτη. Άρα πως περιορίζει τον εαυτό του όταν θελήσει να δοκιμαστεί σε άλλο είδος; Ο ίδιος ο Πικάσο δοκίμαζε διαφορετικές τεχνικές, γιατί όχι ένας συγγραφέας; Έχω γράψει για μεγαλύτερες ηλικίες καθώς νιώθω ότι εξελίσσεται η γραφή μου. Δεν μου αρέσουν οι περιορισμοί στην τέχνη. Ο καθένας εκφράζεται αναλόγως την ανάγκη και την όρεξη του.

-Ποια είναι τα επόμενα εκδοτικά σας σχέδια;

-Μια παιδική περιπέτεια για ηλικίες 9 και άνω αναμένει να βρει στέγη καθώς το ολοκλήρωσα το καλοκαίρι που μας πέρασε. Ενώ δύο εικονογραφημένα μου βιβλία πρόκειται να εκδοθούν εντός του 2013: οι Κόκκινες καουμπόικες μπότες (Ψυχογιός) και οι Διαστημικές Ειδήσεις (Μίνωας).

-Ένταξη του παραμυθιού ως υποχρεωτικού μαθήματος στο σχολείο: είναι μία πρόταση που και προσωπικά στηρίζω. Ποια είναι η άποψή σας και με ποιους τρόπους το παραμύθι μπορεί να αξιοποιηθεί εκπαιδευτικά στο πλαίσιο του ελληνικού δημόσιου σχολείου;

-Την πρόταση την στηρίζω και εύχομαι ολόψυχα να ενταχθεί το παιδικό βιβλίο δυναμικά μέσα στο σχολείο. Το πώς θα αξιοποιηθεί το γνωρίζουν καλύτερα οι εκπαιδευτικοί. Το μόνο που έχω να πω είναι ότι το βιβλίο καλύπτει πολλές ανάγκες της παιδικής ψυχής. Το βιβλίο συμπληρώνει τον δάσκαλο, τον γονιό, τον ψυχολόγο, τον φίλο. Αν μπει η λογοτεχνία μέσα στα σχολεία ίσως υπάρξει ελπίδα να μπει και στα ελληνικά σπίτια, στις καρδιές ανθρώπων και επομένως να αναβαθμιστεί η κοινωνία μας που το έχει τόσο ανάγκη.

-Μπορείτε να μας δώσετε κάποιες πληροφορίες για την οργάνωση SCBWI Greece (Society of Children’s Book Writers and Illustrators) στην οποία είσαστε υπεύθυνη;

-Ο οργανισμός SCBWI λειτουργεί ως γέφυρα ανάμεσα σε συγγραφείς, εικονογράφους και εκδότες και βοηθάει τον νέο συγγραφέα από την αρχή της συγγραφικής του διαδικασίας μέχρι την έκδοση του βιβλίου του. Περαιτέρω, η SCBWI βοηθάει τους επίδοξους εικονογράφους να μάθουν περισσότερα για την αγορά του παιδικού βιβλίου.

-Κλείνοντας, θα ήθελα να δώσετε κάποιες συμβουλές σε νέους ανθρώπους που ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με την παιδική λογοτεχνία. Ποιες είναι οι μεγαλύτερες δυσκολίες που θα αντιμετωπίσουν και πώς θα καταφέρουν να ξεχωρίσουν;

Είναι απλό:
Πρώτον, κάνε καλή έρευνα της αγοράς. Μπες σε βιβλιοπωλεία και βιβλιοθήκες, ξεφύλλισε και διάβασε ότι παιδικά βιβλία σε ενδιαφέρουν – από εικονογραφημένα μέχρι μυθιστορήματα-. Μάθε πως γράφουν κείμενα για κάθε ηλικία. Πως διαφέρουν; Τι αρέσει; Ποια είναι τα θέματα που διαβάζονται;
Δεύτερον, δες αν αυτά που έχεις γράψει ταιριάζουν με τα βιβλία που εκδίδονται. Αν όχι, τόλμησε να αλλάξεις το στυλ σου, τη θεματολογία σου.
Τρίτον, ψάξε να βρεις εκδοτικούς οίκους που ασχολούνται με το συγκεκριμένο στυλ που γράφεις…δηλαδή, που εξειδικεύονται σε εικονογραφημένα ή μυθιστορήματα για νέους, ή εκπαιδευτικά, π.χ..
Τέταρτον, πάρε τηλέφωνο τον εκδοτικό οίκο και ζήτησε ποιος είναι ο υπεύθυνος για την έκδοση παιδικών βιβλίων. Ή δες τι γράφουν στο site τους σχετικά με την υποβολή κειμένων.
Τέλος, όσο περιμένεις απάντηση από τον εκδοτικό οίκο (η αναμονή είναι συνήθως 3 μηνών) έχεις πολύ χρόνο να γράψεις. Γι’ αυτό, ας την αγωνία στην άκρη και…γράφε!

-Κυρία Ρουσάκη, σας ευχαριστώ για την πολύ όμορφη συνέντευξη που μου παραχωρήσετε σχετικά με ένα τόσο ενδιαφέρον θέμα, όπως είναι η παιδική και νεανική λογοτεχνία. Εύχομαι να συνεχίσετε να χαρίζετε στα παιδιά μας τόσο καλά βιβλία!

-Εγώ ευχαριστώ από καρδιάς για τη φιλοξενία!