Στις 19 Σεπτεμβρίου, ημέρα Τρίτη, θα πραγματοποιηθεί η παρουσίαση του νέου μου βιβλίου “Έγκλημα και Γυναίκα: Επιστημονικός Λόγος και Μιντιακές Απεικονίσεις για την Εγκληματικότητα και τη Θυματοποίηση Γυναικών” στον υπέροχο χώρο του Ιανού στις 6 το απόγευμα.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαζήση, με την εμπειρία των 90 και πλέον χρόνων τους στον χώρο του βιβλίου. Πρόκειται για έναν από τους παλαιότερους και μεγαλύτερους εκδοτικούς οίκους και έχει εκδώσει πάνω από 5000 τίτλους, πολλοί εκ των οποίων αποτελούν σημείο αναφοράς για τις επιστήμες και τα ελληνικά Γράμματα.
Το προλογικό σημείωμα έχει γράψει η Δρ. Αναστασία Χαλκιά και το εξώφυλλο έχει σχεδιάσει η Ζωγράφος Σίσι Τζούμα σε συνεργασία με τον γραφίστα Αλέξανδρο Κοκκίνη.
“Έγκλημα & Γυναίκα”, ο τίτλος ενός βιβλίου για τις γυναίκες που έχουν υποστεί βία, σε σώμα και ψυχή. Αφιερωμένο στη μνήμα του πατέρα μου, Φώτη Καρδαρά, που υπήρξε για μένα σπουδαίο πρότυπο ζωής, πηγή δύναμης και έμπνευσης.
Εγκάρδιες ευχαριστίες στο πάνελ των εκλεκτών ομιλητών και ομιλητριών που θα μου κάνουν την τιμή να μιλήσουν για το βιβλίο και να αναδείξουν καίρια ζητήματα που σχετίζονται με την εγκληματικότητα και τη θυματοποίηση γυναικών σε μια εποχή όπου το έγκλημα αποκτά πιο σκληρές εκφάνσεις, η επικοινωνιακή διαχείριση των εν λόγω ζητημάτων έρχεται επιτακτικά στο προσκήνιο και παράλληλα η ανάγκη για να ενώσουμε σε επιστημονικό επίπεδο τη φωνή και τις δυνάμεις μας και να δώσουμε συλλογικούς κοινωνικούς αγώνες κρίνεται σημαντική και ουσιαστική.
Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι:
Γιάννης Πανούσης, Ομ. Καθηγητής Εγκληματολογίας ΕΚΠΑ
Αναστασία Χαλκιά, Διδάκτωρ Εγκληματολογίας, Επιστημονική Συνεργάτιδα της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου
Αναμένοντας τον Σεπτέμβρη, μελαγχολικό για κάποιους/ες, γλυκό για άλλους/ες, ρομαντικό (για εμάς τους λίγο ονειροπόλους), με επιστροφές, με νέα ξεκινήματα και αναμφίβολα με προσδοκίες που πηγάζουν μάλλον από την ανάγκη να πιστέψουμε σε ουσιαστικές και σημαντικές αλλαγές και μας δίνουν δύναμη για τη συνέχεια….
Δεν θα γράψω “καλό αποκαλόκαιρο”, ούτε “λίγο καλοκαίρι ακόμα”, αλλά…
Καλό φθινόπωρο, με στιγμές καλοκαιριού (για να είμαστε ευχαριστημένοι και “οι καλοκαιρινοί και οι φθινοπωρινοί τύποι”!). Με υγεία, δύναμη, δημιουργία!
Οφείλουμε να δώσουμε τη δέουσα προσοχή και βαρύτητα σε υποθέσεις εκφοβιστικών συμπεριφορών ανηλίκων με θύματα αλλά ανήλικα άτομα, που λαμβάνουν χώρα εντός και εκτός σχολικού περιβάλλοντος και αποτελούν αντικείμενο εκτεταμένης διερεύνησής μας.
Συνοπτικά:
Οι νέες μορφές σχολικού και εξω-σχολικού εκφοβισμού ανηλίκων διέπονται από τα εξής κύρια χαρακτηριστικά, όπως καταγράφονται και σε υποθέσεις που απασχολούν την επικαιρότητα και τα ΜΜΕ:
-Κλιμάκωση απειλών, επιθετικών συμπεριφορών και εκτεταμένη χρήση βίας.
-Η βία φαίνεται να αποτελεί “μέσο έκφρασης” αυτών των ανηλίκων, οι οποίοι με την υιοθέτηση των εν λόγω εκφοβιστικών συμπεριφορών αισθάνονται ότι αποκτούν δύναμη και “κύρος” στις παρέες τους. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι επιχειρούν να καλύψουν όσα οι ίδιοι εκλαμβάνουν ως αδυναμίες τους/τα αδύναμα σημεία της προσωπικότητάς με τη χρήση απειλών και βίας.
-Η βία συνεπώς καθίσταται “όπλο” στα χέρια τους για να αποκτήσουν την “ταυτότητά” τους στις παρέες, που συνεπάγεται βέβαια και την “πολυπόθητη” για κάθε έφηβο αποδοχή στις ομάδες ομηλίκων. Εδώ πρέπει να επισημανθεί ότι η “κουλτούρα της βίας” σε συνδυασμό με τους ισχυρούς κλυδωνισμούς στον οικογενειακό και κοινωνικό ιστό και παράλληλα στον κώδικα αξιών, πρέπει να μας απασχολήσουν σοβαρά, καθώς αφήνουν ισχυρό “αποτύπωμα” σε συμπεριφορές ανηλίκων.
-Σκληρότητα, αναλγησία, αδιαφορία και απάθεια στον πόνο, σωματικό αλλά και ψυχικό που μπορεί να προκληθεί στο ανήλικο θύμα τους.
-Οργάνωση σε ομάδες ανήλικων ατόμων που εκφοβίζουν, εντός και εκτός σχολικού περιβάλλοντος. Πλέον δηλαδή σε αυτά τα περιστατικά βλέπουμε να δρουν αρκετά άτομα μαζί, τα οποία στοχεύουν και σε βάρος μεμονωμένων ατόμων (καταγράφονται περιστατικά με 4, 5, 6 και περισσότερα άτομα σε βάρος ενός ατόμου), συχνά με ιδιαίτερα σκληρούς τρόπους. Είναι αξιοσημείωτο μάλιστα -και είναι σημαντικό να δοθεί έμφαση στη συγκεκριμένη παράμετρο- ότι ακόμα και ο σεβασμός στους “άγραφους νόμους”, “στους κανόνες του δρόμου” καταργείται σε αρκετές τουλάχιστον εκ των περιπτώσεων (βλ.και σχετικές μαρτυρίες https://parallaximag.gr/epikairotita/greece/i-via-aplonetai-pano-apo-toys-neoys). Πρόκειται για ένα ακόμα σοβαρό στοιχείο, που αποτελεί θα μπορούσαμε να πούμε χαρακτηριστικό μιας εποχής στο πλαίσιο της οποίας οι αξίες ταλανίζονται και κλυδωνίζονται.
-Κλιμάκωση των εκφοβιστικών συμπεριφορών, που μπορούν να λάβουν ποικίλες μορφές και εκφάνσεις, από λεκτική και ψυχολογική βία να καταλήξουν οι εν λόγω συμπεριφορές σε σωματική και σεξουαλική βία.
-Παρουσία σε πολλά από τα βίαια περιστατικά και άλλων ανηλίκων, ως “αυτοπτών μαρτύρων”. Ο ρόλος αυτών των ατόμων εξελίσσεται με αρνητικό πρόσημο, δεδομένου ότι όχι μόνο δείχνουν αδιαφορία και απάθεια για το άτομο που θυματοποιείται, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις οξύνουν την κατάσταση με τις χλευαστικές αντιδράσεις τους και βέβαια με την καταγραφή -και στη συνέχεια διάδοση- αυτών των βίαιων περιστατικών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με τριπλό όπως φαίνεται στόχο: να κερδίσουν “like” στον διαδικτυακό κόσμο, να “σπάσουν πλάκα” (με τις έννοιες να χάνουν τη βαθύτερη ουσία τους, βλ.και σχετική αρθρογραφία για το θέμα https://www.propago.gr/to-thema-tis-imeras/paidia-thutes-kai-thumata-mperdeuontas-tin-diaskedasi-me-to-egklima/), να απομονώσουν και να περιθωριοποιήσουν “τιμωρώντας” ακόμα περισσότερο και εξευτελίζοντας το θύμα τους.
-Εκτεταμένη χρήση της τεχνολογίας, τόσο για να εκφοβίσουν το θύμα τους (ο εκφοβισμός μπορεί να ξεκινά διαδικτυακά ή να μεταφέρεται στο διαδίκτυο) και στη συνέχεια για να καταγράψουν με κινητά τηλέφωνα τα βίαια περιστατικά και μετέπειτα να τα αναρτήσουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
-Απουσία ενός υποστηρικτικού οικογενειακού περιβάλλοντος. Το περιβάλλον σε αυτές τις υπόθεσεις φαίνεται να αδυνατεί ή να μην κατανοεί πλήρως ή ακόμα και να μην έχει τη γνώση, τη διάθεση, τη δυνατότητα να υποστηρίξει έμπρακτα τον ανήλικο που εκδηλώνει επιθετικές και βίαιες συμπεριφορές, πόσο μάλιστα να προλάβει αυτές τις συμπεριφορές. Άλλωστε οι ανήλικοι σε πολλές περιπτώσεις μιμούνται συμπεριφορές γονέων, καθώς μπορεί να είναι και οι ίδιοι θύματα ενδοοικογενειακής βίας (εδώ μπορούμε να παραπέμψουμε και σε συνεντεύξεις με νεαρές γυναίκες θύματα βίας από συντρόφους τους που μας έχουν αναφέρει ότι.οι δράστες έχουν υπάρξει με τη σειρά τους θύματα κακοποίησης από τους γονείς τους). Σε άλλες περιπτώσεις η αδιαφορία των γονέων, η παραμέληση του ανηλίκου, η έλλειψη επίβλεψής του από τους γονείς του, αναμφίβολα του περνά ένα αρνητικό “μηνύμα” που έχει άμεση συνάρτηση με τις επιθετικές συμπεριφορές που εκδηλώνει.
Παρατηρείται, επίσης, ότι και μετά την ενημέρωση από το σχολείο και την εκπαιδευτική κοινότητα γονέων για τις επιθετικές και βίαιες συμπεριφορές, η οικογένεια δεν κρατά πάντα μια βοηθητική για τον ανήλικο στάση, ούτε πάντα δείχνει διάθεση συνεργασίας με το σχολείο για την αποτελεσματική διαχείριση του σοβαρού αυτού ζητήματος, αλλά είτε βλέπουμε να κρατά μια στάση αδιαφορίας, εξακολουθώντας να αφήνει τον ανήλικο ανεξέλεγκτο, χωρίς όρια, είτε βλέπουμε να υποβαθμίζει τη σοβαρότητα του θέματος. Ακόμα μπορεί να καταγράφονται περιπτώσεις όπου η ίδια η οικογένεια αυτο-ενοχοποιείται χωρίς όμως να λαμβάνει αντίστοιχα μέτρα αντιμετώπισης των προβλημάτων, είτε να αποδίδουν οι γονείς ευθύνες για τις συμπεριφορές του παιδιού σε εξωγενείς παράγοντες. Μέσα δηλαδή από τη χρήση “τεχνικών εξουδετέρωσης” δεν λαμβάνουν την ευθύνη που τους αναλογεί και δεν συμβάλλουν με τρόπο θετικό και αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση του προβλήματος που πρέπει να αντιμετωπιστεί -και ενδοοικογενειακά- αναζητώντας παράλληλα τις απαραίτητες ισορροπίες μεταξύ των μελών της οικογένειας που συνήθως υφίστανται τους δικούς τους τριγμούς. Δηλαδή οι σχέσεις μεταξύ των μελών της οικογένειας είναι απολύτως απαραίτητο να “δουλευτούν” στη ρίζα τους, να βελτιωθούν, για να δούμε αλλαγές και στη συμπεριφορά του εφήβου.
-Ανήλικοι που θυματοποιούνται, από την άλλη πλευρά, καταλήγουν να γίνονται παθητικοί δέκτες της βίας, σε πολλές περιπτώσεις ακραίων μορφών, εκδηλώντας σε κάποιες περιπτώσεις απόσυρση από σχολικές δραστηριότητες, δυσκολία ένταξης σε παρέες ομηλίκων και κυρίως αισθάνονται έντονο αίσθημα φόβου και ντροπής ως προς το να μιλήσουν σε ένα “πρόσωπο εμπιστοσύνης” για όσα βιώνουν. Στο σημείο αυτό είναι πολύτιμο να αναδειχθεί η σημασία του να βοηθηθούν -και μέσω των εκπαιδευτικών διαδικασιών και ευρύτερα καινοτόμων δράσεων- όλα τα παιδιά, ώστε να “χτίσουν” δυναμική προσωπικότητα, να ενισχύσουν την αυτοπεποίθησή τους και να διδαχτούν τρόπους αποτελεσματικότερης διαχείρισης των προβλημάτων και ζητημάτων που ανακύπτουν.
Εξίσου σημαντικό, ειδικά στην περίοδο της εφηβείας με τη συναισθηματική ευαλωτότητα και την απότομη πολλές φορές εναλλαγή συναισθημάτων τους, να νιώσουν ότι μπορούν να εμπιστευτούν κάποια πρόσωπα, ώστε έγκαιρα να μιλήσουν και να ζητήσουν βοήθεια. Να “πολεμήσουν” το συναίσθημα φόβου και μοναξιάς, γνωρίζοντας ότι το περιβάλλον τους είναι υποστηρικτικό και μπορεί να τους δείξει τρόπους και δρόμους αντιμετώπισης των ζητημάτων που τους απασχολούν.
Δυστυχώς αυτό το οποίο διαπιστώνουμε είναι ότι το παιδί που θυματοποιείται, από τη στιγμή που θα αποκαλύψει ή θα καταγγείλει το περιστατικό, μπορεί να βιώσει μια δευτερογενή θυματοποίηση από τους συμμαθητές και τις συμμαθήτριες, με τον αποκλεισμό του από παρέες ομιλήκων και τον λεκτικό στιγματισμό του ως “καρφί”. Συνεπώς και εδώ είναι απαραίτητη η δέουσα κοινωνική ευαισθησία της εκπαιδευτικής κοινότητας, ώστε και να στηρίξει έμπρακτα το παιδί που έχει θυματοποιηθεί, αλλά και να διασφαλίσει την ισότιμη συμμετοχή του στις παρέες ομηλίκων. Ως εκ τούτου είναι απαραίτητο να καταστεί κατανοητό στο σύνολο της μαθητικής κοινότητας ότι αυτές οι βίαιες συμπεριφορές είναι απαράδεκτες και ότι η ίδια η μαθητική κοινότητα οφείλει να δείχνει ευαισθησία σε αυτά τα ζητηματα. Όχι λύπηση και οίκτο, αλλά μια στάση δυναμική που θα απομακρύνει, χωρίς χρονοτριβή, από τους κόλπους του σχολείου και γενικότερα των νεανικών ομάδων τις επιθετικές και βίαιες συμπεριφορές, παρέχοντας την απαιτούμενη υποστήριξη στον συμμαθητή ή τη συμμαθήτρια που έχει ανάγκη της υποστήριξής τους. Επομένως, η ενσυναίσθηση, ως έννοια, πρέπει οπωσδήποτε να ενισχυθεί και οι ανήλικοι/ες να μυηθούν σε υψηλές αξίες και ιδανικά, μεταξύ των οποίων η αλληλεγγύη και το ομαδικό πνεύμα.
Άλλα στοιχεία που πρέπει να υπογραμμισθούν:
-Μειώνεται το όριο ηλικίας των ανήλικων ατόμων που εμπλέκονται σε επιθετικές, βίαιες και παραβατικές συμπεριφορές
-Ως προς το προφίλ ανηλίκων παραβατών η πλειοψηφία τους φέρεται να έχει ολοκληρώσει με χαμηλές επιδόσεις τη βασική εκπαίδευση. Ωστόσο, μεγάλο είναι και το ποσοστό εκείνων που έχουν διακόψει τη βασική τους εκπαίδευση προτού την ολοκληρώσουν, λόγω μαθησιακών δυσκολιών, αδικαιολόγητων απουσιών, ή ακόμα εξαιτίας ανταγωνιστικού σχολικού περιβάλλοντος και της μεγάλης δυσκολίας τους να ανταποκριθούν στις υψηλές απαιτήσεις του σχολείου. Δεν πρέπει ακόμα να παραβλέψουμε ότι ένας αριθμός ανηλίκων υποχρεώνεται να εγκαταλείψει τις σχολικές του σπουδές για να αναζητήσει εργασίας εξαιτίας πολλαπλών οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν ενδοοικογενειακά.
-Ένας αξιοσημείωτος αριθμός ανήλικων παραβατών εμφανίζει εμπλοκή με εξαρτησιογόνες ουσίες. Επιπροσθέτως, σε κάποιο ποσοστό εκδηλώνουν συναισθηματικές διαταραχές, διαταραχές διαγωγής ή προβλήματα ψυχικής υγείας. Συνεπώς, από τα προαναφερθέντα διαπιστώνεται ότι σοβαρά κοινωνικά ζητήματα έχουν άμεση συνάρτηση με το προφίλ του νεαρού παραβάτη, όπως το έχουμε σκιαγραφήσει.
-Ένα κοινό χαρακτηριστικό των ανηλίκων που εκδηλώνουν παραβατικότητα είναι η έλλειψη στόχων, κινήτρων και προσδοκιών για προσωπική, εκπαιδευτική ή επαγγελματική ανέλιξη, καθώς επίσης ο κλονισμός της εμπιστοσύνης σε πρόσωπα και θεσμούς.
-Τέλος, εντοπίζονται πολλαπλά στις οικογένειες των δραστών πρόβληματα (κοινωνικά, οικονομικά, χρήση ουσιών, κατάχρηση αλκοόλ, αλλά και μη ορατά προβλήματα που συνοψίζονται στην έλλειψη επικοινωνίας, στην έλλειψη ορίων, στην πλημμελή επίβλεψη και επιτήρηση ανηλίκων κλπ.)
Μεταξύ άλλων σημαντικών στοιχείων, κρίνουμε αναγκαία:
-Την αποτελεσματικότερη διαχείριση σοβαρότατων κοινωνικών ζητημάτων που οδηγούν σε όξυνση των επιθετικών, βίαιων και παραβατικών συμπεριφορών ανηλίκων.
-Δωρεάν εκπαιδεύσεις γονέων σε καίρια ζητήματα, που άπτονται κυρίως της εφηβείας και διαχείρισής της.
-Επέκταση της κοινωνικής μέριμνας και πρόνοιας και έγκαιρης παρεμβάσεις για ανήλικα άτομα εκτεθειμένα σε πολλαπλούς κινδύνους μέσα στην οικογένειά τους, τα οποία για παράδειγμα μπορεί να απουσιάζουν αδικαιολόγητα και για μεγάλα χρονικά διαστήματα από το σχολείο, να έχουν μια μεγάλη δυσκολία συμμετοχής στις μαθητικές δραστηριότητες κλπ.
-Υποστήριξη σε πολλαπλά επίπεδα των εφήβων που αντιμετωπίζουν σοβαρά ζητήματα, τα οποία το οικογενειακό περιβάλλον αδυνατεί να επιλύσει.
-Ουσιαστικές και καινοτόμες αλλαγές στο σύγχρονο σχολείο που είναι αναγκαίο να προσεγγίσει τη βία ανηλίκων ως ένα σοβαρότατο κοινωνικό πρόβλημα με βαθιές ρίζες και να ενταχθούν στο σχολικό πρόγραμμα διδακτικές ενότητες, που θα διδάσκονται όμως με τρόπο πολύ δημιουργικό και εποικοδομητικό, οι οποίες θα θεμελιώνονται στην καλλιέργεια ομαδικού πνεύματος, στην ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων, στη διαχείριση του θυμού και της επιθετικότητας και κυρίως στην ανάδειξη των θετικών χαρακτηριστικών όλων ανεξαιρέτως των μαθητών και μαθητριών, ώστε κάθε ανήλικο άτομο να νιώσει ότι έχει χώρο και χρόνο στο σχολικό περιβάλλον και ότι η ατομική του αξία προβάλλεται.
-Ενίσχυση της πρόληψης μέσω στοχευμένων εκπαιδευτικών δράσεων και καθιέρωσης ομαδικών εργασιών, θεατρικών παραστάσεων κλπ. κυρίως στις τάξεις Δημοτικού και Γυμνασίου, γιατί στις πιο μικρές ηλικίες η δυνατότητα παρέμβασης είναι μεγαλύτερη.
Παραμένοντας μεταξύ των δημοφιλών εκπαιδευτικών προγραμμάτων του E-Learning ΕΚΠΑ, ξεκινά στις 25 Σεπτεμβρίου ο νέος κύκλος μαθημάτων του προγράμματός μας, υπό τον τίτλο “Εγκληματολογία: Διεπιστημονική Προσέγγιση του Criminal Profiling και Επικοινωνία Διαχείριση”.
Το παρόν πρόγραμμα αποσκοπεί στην εισαγωγή των εκπαιδευόμενων σε έναν διεπιστημονικό τομέα που άπτεται της Εγκληματολογίας και της Δικαστικής και Εγκληματολογικής Ψυχολογίας. Ταυτόχρονα περιλαμβάνει την επικοινωνιακή προσέγγιση καίριων ζητημάτων που σχετίζονται με το έγκλημα και τον εγκληματία.
Στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας, αρχικά θα γίνει εισαγωγή σε βασικές έννοιες της Εγκληματολογίας, οι οποίες συνδέονται με την έννοια του εγκλήματος, του εγκληματία και της Εγκληματολογίας σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο. Εν συνεχεία θα προσεγγιστούν οι βασικοί σκοποί και οι μέθοδοι σκιαγράφησης και θα αναλυθούν η εγκληματική δράση και η τυπολογία των δραστών.
Στο πλαίσιο της ψυχολογικής προσέγγισης του Profiling θα αναδειχθούν θέματα μεθοδολογίας και θεωρίας, θα εξεταστεί το ζήτημα του κυβερνοεγκλήματος και θα τεθούν υπό συζήτηση θέματα πρακτικής εφαρμογής που αφορούν στην αξιοπιστία, την αποτελεσματικότητα και τη χρησιμότητα του Profiling. Τέλος, η περιπτωσιολογική ανάλυση υπό το πρίσμα της δικαστικής, εγκληματολογικής και ψυχολογικής οπτικής, καθώς και η μελέτη της επικοινωνιακής διαχείρισης μιας υπόθεσης με πολλά “σκοτεινά” σημεία -του διπλού εγκλήματος του βιασμού και της ανθρωπότητας ανηλίκου- θα προσφέρει στους εκπαιδευόμενους και τις εκπαιδευόμενες την ευκαιρία να επαληθεύσουν δια του παραδείγματος τις θεωρητικές προσεγγίσεις που διδάχθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος, με απώτερο σκοπό την επαγγελματική τους ενδυνάμωση και την ενίσχυση της ικανότητάς τους να αξιοποιούν στην πράξη τις αποκτηθείσες γνώσεις.
Ακαδημαϊκός Υπεύθυνος Προγράμματος: Πανούσης Γιάννης Ομότιμος Καθηγητής στις Εγκληματολογικές Επιστήμες με έμφαση στην Εγκληματολογία ως Σύστημα Επικοινωνίας και Ελέγχου, Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ, Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του ΕΚΠΑ
Στοιχεία Συντελεστών του Προγράμματος: Καρδαρά Αγγελική Δρ. Τμήματος Επικοινωνίας & ΜΜΕ ΕΚΠΑ, Φιλόλογος, Τακτική Επιστημονική Συνεργάτιδα Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος και Επιστημονικά Υπεύθυνη του Crime & Media Lab του ΚΕ.Μ.Ε., Συγγραφέας
Χιόνης Διονύσιος Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, ΜΔΕ Εγκληματολογίας ΕΚΠΑ, Πρόεδρος Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος, Συγγραφέας
Ιωαννίδου Έρατώ-Μαρία Δικαστική Ψυχολόγος (MSc) και Personal Coach. Διδάσκουσα στο Hellenic American College, επιστημονική συνεργάτης του ΚΕ.Μ.Ε. και υπεύθυνη του Forensic Psychology Lab, Συγγραφέας
Παραμένοντας μεταξύ των δημοφιλών εκπαιδευτικών προγραμμάτων του E-Learning ΕΚΠΑ, ξεκινά ο νέος κύκλος μαθημάτων του προγράμματός μας, υπό τον τίτλο “Εγκληματολογία: Διεπιστημονική Προσέγγιση του Criminal Profiling και Επικοινωνία Διαχείριση”.
Ο Σπύρος Χαριτάτος και η Ευλαμπία Ρέβη στην παρουσίαση της πρωινής ενημερωτικής εκπομπής του Σαββατοκύριακου, υπό τον τίτλο «Τώρα μαζί», στον τηλεοπτικό σταθμό Open. Αναμένουμε, με ενδιαφέρον.
Ο τηλεοπτικός σταθμός OPEN καλωσορίζει στο δημοσιογραφικό δυναμικό του τον Σπύρο Χαριτάτο: “Ο Σπύρος Χαριτάτος διήνυσε πολλά “χιλιόμετρα” στο μάχιμο, ελεύθερο και αστυνομικό ρεπορτάζ, πριν αναλάβει την παραγωγή και παρουσίαση εκπομπών στον ΑΝΤ1, το MEGA, την ΕΡΤ, το STAR, το Epsilon και το Extra Channel. Επίσης, εργάστηκε στους ραδιοφωνικούς σταθμούς Alpha, Real, Flash και Status, καθώς και στην εφημερίδα “Ελεύθερος”. Με τη μεγάλη εμπειρία του και τις σημαντικές δεξιότητές του θα συμβάλει στην περαιτέρω ενδυνάμωση της δημοσιογραφικής ομάδας του Ανοιχτού Καναλιού“.
Μέσα από το blog στέλνω ασφαλώς εγκάρδιες ευχές σε έναν πολύτιμο φίλο, έναν φίλο καρδιάς και αγαπητό συνεργάτη που σέβομαι και εκτιμώ, τον Σπύρο Χαριτάτο. Όπως έγραψα στην ανάρτησή μου στο fb το απόγευμα (https://www.facebook.com/aggeliki.kardara.1/):
Με δυναμική παρουσία στον ενημερωτικό τομέα, να αξιοποιήσεις Σπύρο (https://www.facebook.com/spiros.xaritatos) τη σημαντική διττή ιδιότητά σου -του δημοσιογράφου και δικηγόρου- για την ολοκληρωμένη προσέγγιση των καίριων κοινωνικών ζητημάτων που μας απασχολούν, μας προβληματίζουν και αποτελούν αντικείμενο διερεύνησής μας. Πιστεύω ότι θα μας βάλεις στη λογική “think outside the box”, να σκεφτούμε δηλαδή έξω από “κουτάκια” και στερεοτυπικές αντιλήψεις. Εγκάρδιες ευχές, αγαπημένε μου φίλε, για την τηλεοπτική σου επιστροφή!🧿
Δεν θα αντικρίσει ξανά τη θάλασσα. Ούτε το φως του ήλιου. Τα όνειρά της έσβησαν, μαζί με την ελπίδα της για μια ζωή όμορφη, με σεβασμό, με αγάπη, χωρίς βία, όπως δικαιούνται όλοι οι άνθρωποι. Η δική της ζωή όμως, όπως και η ζωή τόσων άλλων γυναικών, τελείωσε με τον πιο σκληρό τρόπο. Βιώνοντας τα πιο φρικτά συναισθήματα που προκαλεί ο φόβος της βίας, η απαξίωση της ανθρώπινης ζωής και η καταρράκωση της ατομικής αξιοπρέπειας. Μια ακόμα γυναίκα προστίθεται στη “λίστα” των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας. Στη “μαύρη λίστα” των γυναικών που χάνουν τη ζωή τους από τα χέρια των συντρόφων/συζύγων/πρώην συντρόφων, που με αναλγησία δρουν σαν να ήταν οι πιο σκληροί τιμωροί και εκδικητές, αντλώντας “δύναμη” από την “αδυναμία της ψυχής τους” και φτάνοντας στο ακραίο σημείο να πιστεύουν ότι στα χέρια τους “κρατούν” τη ζωή των συντρόφων τους.
Ένα ακόμα θύμα ενδοοικογενειακής βίας καταλήγει….
Όπως σήμερα ενημερώθηκαμε, μετά από σκληρή μάχη για να κρατηθεί στη ζωή, η 41χρόνη Όλγα που είχε βάναυσα κακοποιηθεί στο σπίτι της τον Ιανουάριο του 2022, από τον σύντροφό της, προπονητή τζούντο, άφησε την τελευταία της πνοή. Σύμφωνα με το αστυνομικό ρεπορτάζ, τα χτυπήματα που είχε δεχτεί η γυναίκα ήταν “ασύλληπτα” (βλ. ενδεικτικά: https://www.enikos.gr/society/argyroupoli-pethane-i-41chroni-pou-eiche-xylokopithei-agria-apo-ton-syntrofo-tis/2018477/). Από έναν προπονητή μάλιστα, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, που θα περιμέναμε να διδάσκει το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο αξίες και ήθος στις οποίες θεμελιώνονται τα ιδεώδη του αθλητισμού και όχι να κάνει χρήση της σωματικής δύναμής του για να “σπάσει στο ξύλο” την σύντροφό του. Πολύ σοβαρές παράμετροι αυτών των υποθέσεων που οφείλουμε να αναδεικνύουμε μιντιακά και από την πλευρά της η οργανωμένη Πολιτεία να επενδύσει στην εκπαίδευση της νέας γενιάς στα κρίσιμα ζητήματα έμφυλης βίας. Θέλουμε ενεργούς πολίτες, με τεκμηριωμένες απόψεις που θα μπορέσουν να “χτίσουν” τις διαπροσωπικές τους σχέσεις σε πιο γερά θεμέλια, με σεβασμό στη ζωή.
Οι γυναίκες όμως δεν (πρέπει να) είμαστε “αριθμοί σε λίστες θανάτου”, ούτε “άτυχα” θύματα, γιατί κανένα θύμα έμφυλης βίας δεν είναι “άτυχο” (και συστήνεται στον δημοσιογραφικό κόσμο να αποφεύγει τον συγκεκριμένο όρο “άτυχη γυναίκα”), καθώς δεν είναι η «τύχη» ή η «ατυχία» που οδηγεί στο έγκλημα, αλλά η απεχθής δράση ενός ατόμου και αυτό το στοιχείο πρέπει να τονίζεται από τα Μέσα. Η ενδοοικογενειακή βία έχει βαθιές ρίζες και είναι αναγκαίο να αντιμετωπιστούν στη ρίζα τους οι κοινωνικές παθογένειες που έχουν οδηγήσει στην όξυνση ενός σοβαρότατου φαινομένου. Παράλληλα, η ποινική προσέγγιση του φαινομένου και η δημιουργία ενός ακόμα πιο προστατευτικού πλαισίου για τις γυναίκες σε κίνδυνο αποτελούν αντικείμενο διερεύνησης και η εστίαση σε αυτά τα καίρια σημεία από τα ΜΜΕ είναι απαραίτητη εξίσου.
Πόσες ακόμα μητέρες, κόρες, φίλες, αδελφές, συνεργάτιδες, θα θρηνήσουμε; Πότε θα δώσουμε όλες και όλοι, πολύ πιο αποφασιστικά και δυναμικά, τα χέρια στη μάχη για τον τερματισμό της βίας κατά γυναικών;
Εμείς, ως ενεργοί πολίτες, οφείλουμε να γίνουμε η φωνή όλων των νεκρών γυναικών, που έγιναν “σάκοι του μποξ” στα χέρια του κακοποιητή τους, στα χέρια του βασανιστή τους. Στα χέρια ανάλγητων δραστών που με μπουνιές, με γροθιές, με φονικά όπλα, “έγραψαν το τέλος” αυτών των γυναικών σαν να ήταν απορρίματα που ξεφορτώθηκαν σε κάδους σκουπιδιών, αφαιρώντας τους τη ζωή, την ελευθερία και το δικαίωμα σε μια αξιοπρεπή διαβίωση χωρίς τον φόβο του θανάτου. Ας γίνει κατανοητό ότι την ώρα που γράφουμε αυτές τις γραμμές, γυναίκες και παιδιά βασανίζονται πίσω από κλειστές πόρτες σπιτιών. Είναι επομένως ώρα μεγάλης κοινωνικής ευθύνης για την προάσπιση των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας και την αποτελεσματικότερη προστασία τους.
Θα κλείσω τη σημερινή μου ανάρτηση με το ερώτημα θύματος ενδοοικογενειακής βίας που έχουμε καταγράψει στο πλαίσιο της εκτενούς, όλα αυτά τα χρόνια, αρθρογραφίας για το φαινόμενο: “Εσύ θα μπορούσες να ζεις με αυτό τον φόβο;” (Οκτώβριος 2018, postmodern https://www.postmodern.gr/2018/10/23/esy-tha-mporoyses-na-zeis-me-ayton-ton-fovo-mia-sygklonistiki-katathesi-psychis-gia-to-trayma-tis-thymatopoiisis/). Ας απαντήσουμε “Όχι, κανένας άνθρωπος δεν πρέπει να ζήσει με αυτό τον φόβο” και ας κάνουμε πράξη το ότι κανένας άνθρωπος δεν αξίζει να ζει με αυτό τον φόβο, ως εκ τούτου οι σύγχρονες κοινωνίες πρέπει να διασφαλίσουν με όλα τα διαθέσιμα μέσα και όλες τις απαιτούμενες ενέργειες ότι η ζωή κάθε συνανθρώπου μας στο πλαίσιο του οίκου του θα είναι προστατευμένη.
Καρδαρά Αγγελική 