Πώς να βοηθήσω το παιδί μου να γίνει πιο επιμελές;

«Πώς να βοηθήσω το παιδί μου να γίνει πιο επιμελές;», με ρώτησε αγχωμένη τις προάλλες μία μανούλα. Πραγματικά, ένα μεγάλο άγχος των γονιών είναι ο τρόπος με τον οποίο θα βοηθήσουν ουσιαστικά τα παιδιά τους να αποκτήσουν μεγαλύτερο αίσθημα υπευθυνότητας και να γίνουν πιο επιμελή. Στο δημόσιο σχολείο-φυλακή, όπου το εκπαιδευτικό σύστημα εξακολουθεί να είναι εξοντωτικό, βαθμοθηρικό –και ένας Θεός ξέρει γιατί- στηρίζεται στη μετάδοση χιλιάδων χρονολογιών, ονομάτων και γενικά ξερών και ανούσιων «πραγμάτων», τόσο οι εκπαιδευτικοί όσο και οι γονείς δυσκολεύονται να μεταδώσουν στα παιδιά την αγάπη για την ουσιαστική γνώση και το πολύτιμο αίσθημα ευθύνης. Ωστόσο, έχουμε το ηθικό «χρέος» εμείς οι εκπαιδευτικοί και ασφαλώς οι γονείς να «παλέψουμε» ακόμα και μέσα σε αυτό το σκληρό και καταπιεστικό περιβάλλον.
Όπως έχω γράψει κι άλλες φορές σε κείμενά μου σε αυτήν τη σελίδα, «μαγικές συνταγές» δεν υπάρχουν. Πρέπει πάντα να έχουμε υπ’ όψιν μας ότι τα παιδιά μας δεν είναι υπεράνθρωποι, ακόμα και τα πιο «χαρισματικά» έχουν ανάγκη πρωτίστως από το παιχνίδι και την καλλιέργεια της δημιουργικότητάς τους. Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κάθε παιδί έχει τις δικές του ανάγκες, τις δικές του ιδιαιτερότητες και ότι χρειάζεται το δικό του χρόνο για να αφομοιώσει την ύλη. Κανένα παιδί όμως δεν «χάνεται», όταν υπάρχει η αγάπη και η στήριξη των γονιών και των δασκάλων του. Το πρόβλημα θα δημιουργηθεί εάν εμείς οι γονείς προσπαθήσουμε, με τρόπο καταπιεστικό και αγχωτικό, να επιβάλλουμε στο παιδί μας δικά μας απωθημένα και να το οδηγήσουμε σε δρόμους που δεν αγαπά, όπως δυστυχώς έχουν κάνει αρκετοί γονείς.
Πάντοτε τονίζω στους γονείς ότι οφείλουμε να είμαστε «συνοδοιπόροι» στην προσπάθεια του παιδιού μας και να το βοηθήσουμε σταδιακά να χτίσει την ελπίδα και το όνειρο. Να μην το φορτώνουμε με άγχη τύπου «δεν πρόκειται να βρεις ποτέ δουλειά, η κοινωνία είναι άδικη, όλα πάνε χάλια», γιατί το κάθε παιδί έχει ανάγκη το όνειρο και συν τοις άλλοις κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει εκ των προτέρων ποια θα είναι η τύχη των άλλων. Ακόμα και σε τόσο σκληρές εποχές, όπως αυτές που διανύουμε, εξακολουθούν να δίνονται κάποιες ευκαιρίες και αρκετοί καταφέρνουν να ξεχωρίσουν σε Ελλάδα και εξωτερικό. Άλλωστε, όλοι μας έχουμε δει παιδιά που θεωρούσαμε «καταδικασμένα» να θριαμβεύουν στο μέλλουν και παιδιά ταλαντούχα να «εξαφανίζονται».
Αυτό που κυρίως πρέπει γονείς και εκπαιδευτικοί να έχουμε στο μυαλό μας είναι ότι κάθε μαθητής έχει τα δικά του χαρίσματα, τις δικές του ικανότητες και δεξιότητες και αυτά ακριβώς τα στοιχεία πρέπει να έχουμε τη διορατικότητα να εντοπίσουμε έγκαιρα και να του δώσουμε την κατάλληλα ώθηση ώστε να τα αξιοποιήσει. Για παράδειγμα, κάποια παιδιά έχουν μία ιδιαίτερη κλίση στα μαθηματικά, κάποια στη λογοτεχνία, άλλα στη μουσική και στα εικαστικά, άλλα στις ξένες γλώσσες κλπ. Δηλαδή, ενδέχεται κάποια παιδιά να μην είναι «δυνατοί» μαθητές σε όλα τα πεδία, ωστόσο για κάποιο αντικείμενο θα δείξουν ενδιαφέρον και αγάπη. Εάν και το ίδιο το παιδί αισθανθεί «δυνατό» σε έναν τομέα που αγαπάει ιδιαίτερα, θα μπορέσει σταδιακά να αποκτήσει υπευθυνότητα και μελλοντικά θα γίνει πιο επιμελές και στα υπόλοιπα μαθήματα. Αντίθετα, ο μαθητής που αισθάνεται ότι δεν έχει καμία κλίση, ότι πουθενά δεν είναι καλός (πράγμα το οποίο, από την προσωπική μου εμπειρία, δεν ισχύει: όλα τα παιδιά έχουν κάποιο ξεχωριστό στοιχείο, αρκεί να τα βοηθήσουμε να το ανακαλύψουν και να το αξιοποιήσουν από νεαρή ηλικία) και πρωτίστως που δεν λαμβάνει τη στήριξη των γονιών και εκπαιδευτικών, μπαίνει σε έναν φαύλο κύκλο και χάνει κάθε ενδιαφέρον για μάθηση.
Επίσης, μία πολύ ωραία ιδέα είναι ο γονιός να χρησιμοποιήσει τα σύγχρονα μέσα τεχνολογίας, με τρόπο ωφέλιμο στο πλαίσιο της μαθησιακής διαδικασίας. Το internet παρέχει τεράστιες δυνατότητες στους γονείς, ώστε το παιδί να αποκτήσει ουσιαστικές γνώσεις σε διάφορα αντικείμενα, αρκεί να χρησιμοποιηθεί σωστά από τους γονείς, οι οποίοι θα επιλέξουν τα κατάλληλα sites και θα δείξουν στο παιδί τους το πώς να χρησιμοποιηθεί ορθά το διαδίκτυο. Με αυτό τον τρόπο, τα παιδιά μας θα κατανοήσουν την αξία του διαδικτύου που δεν έγκειται μόνο στα παιχνίδια και ασφαλώς ούτε στις ακατάλληλες ιστοσελίδες που θέτουν σε κίνδυνο τις ανήλικες ψυχούλες…
Τέλος, τόσο οι εκπαιδευτικοί όσο και οι γονείς οφείλουν να δείξουν στο παιδί τους ότι σέβονται τις ανάγκες του για παιχνίδι, γέλιο, χαρά και να του περάσουν το πολύτιμο –κατά την άποψή μου- μήνυμα: «δεν μας ενδιαφέρουν οι βαθμοί, ούτε η στείρα απομνημόνευση, μας ενδιαφέρει ο αξιοπρεπής και συνεπής αγώνας για να κατακτήσεις την ουσιαστική γνώση που θα αποτελέσει εφόδιο για να κυνηγήσεις τα όνειρά σου, όποια κι είναι αυτά».
Θα ευχόμουν, κλείνοντας, να οικοδομηθεί κάποια στιγμή ένα εκπαιδευτικό σύστημα που θα βασίζεται στη δημιουργικότητα και στην καλλιέργεια των δεξιοτήτων και των κλίσεων του κάθε μαθητή, από του –αδίκως- χαρακτηριζόμενου «αδύνατου» μαθητή μέχρι του πιο «δυνατού» και «χαρισματικού». Ως εκπαιδευτικός, στο πλαίσιο της «κοινωνίας πολιτών», έχω απευθυνθεί με προτάσεις μου στον Υπουργό Παιδείας, υποβάλλοντας το ανάλογο αίτημα. Ελπίζω να δοθεί η δυνατότητα σε εμάς τους εκπαιδευτικούς να συμβάλλουμε με τις ιδέες, τις προτάσεις μας και την αγάπη μας για τα παιδιά, στο χτίσιμο του σχολείου του μέλλοντος που δικαιούνται τα παιδιά μας! Πιστεύω ότι τότε μόνο θα πάψουμε να ακούμε από τη νεολαία μας φράσεις τύπου «πάμε να γκρεμίσουμε το σχολείο, να σπάσουμε τα θρανία και τις καρέκλες», που –σε προσωπικό επίπεδο- μου προκαλούν θλίψη, πόνο, οργή, αγανάκτηση, αλλά και δάκρυα για το τι σχολεία έχουμε φτιάξει εμείς οι «σοφοί» ενήλικες για τα παιδιά μας!! Μέχρι τότε όμως, ας οπλιστούμε με δύναμη γονείς και εκπαιδευτικοί και ας δώσουμε, με τη δική μας στάση ζωής, το κίνητρο στο παιδί μας να αποκτήσει ελπίδα και όνειρο που σίγουρα έχει πολύ μεγάλη ανάγκη. Ειδικά στο πλαίσιο ενός καταπιεστικού και εξοντωτικού εκπαιδευτικού συστήματος, όπως δυστυχώς το ελληνικό!!

Πώς κρίνετε την κίνηση Βαξεβάνη να δημοσιοποιήσει τη φερόμενη λίστα Λαγκάρντ;

Σεμινάρια από τη σπουδαία παραμυθού μας

Ενημέρωση: Η σπουδαία παραμυθού, κ. Λίλη Λαμπρέλλη, έρχεται από τις Βρυξέλλες στην Αθήνα, 7 με 12 Νοέμβρη, για τέσσερα σεμινάρια (δύο στο βιβλιοπωλείο Πατάκη, στα πλαίσια του Μήνα Εφηβείας και δύο στον Εναλλακτικό Χώρο Συμβουλευτικής “Ροή και δύο αφηγήσεις για ενήλικες με τον μουσικό Γιάννη Ψαριώτη (στη “Ροή” και στο “Βρυσάκι”). Περισσότερες λεπτομέρειες θα βρείτε στο ιστολόγιο της κ. Λαμπρέλλη: http://lilylambrelli.gr
Ραντεβού, λοιπόν, στο μαγικό μονοπάτι των παραμυθιών….

Πότε το σχολικό άγχος μπορεί να αποβεί καταστροφικό για το παιδί μας;

Δυστυχώς, οι αυτοκτονίες ανηλίκων αυξάνονται. Το σχολικό άγχος, ειδικά όταν πλησιάζει η εξεταστική περίοδος, συχνά συμβάλλει στην επιδείνωση μίας αρνητικής ψυχολογικής κατάστασης που βιώνει ο έφηβος. Τα ερωτήματα που εγείρονται είναι πολλά, όπως πώς ακριβώς ορίζεται το σχολικό άγχος, ποιες είναι οι επιδράσεις του στην ψυχοσωματική υγεία των παιδιών μας, ποια οφείλει να είναι η στάση των γονέων όταν πλησιάζουν οι εξετάσεις και κυρίως ποια πρέπει να είναι η στάση γονιών και εκπαιδευτικών σε περίπτωση «σχολικής αποτυχίας», γιατί δυστυχώς πολλά παιδιά οδηγούνται στην υιοθέτηση ακραίων συμπεριφορών όταν αισθανθούν ότι έχουν «αποτύχει». Εδώ, ασφαλώς, εγείρεται ένα ακόμα ερώτημα: μήπως ο τρόπος με τον οποίο εξακολουθεί να είναι δομημένο το εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα, το οποίο βασίζεται στην στείρα απομνημόνευση ξερών και δίχως βαθύτερη ουσία και περιεχόμενο «πραγμάτων», εντείνει το σχολικό άγχος και δημιουργεί συναισθήματα αρνητικά στα παιδιά μας; Οι έφηβοι θέλουν να ζήσουν με ένταση τη στιγμή τους, να γελάσουν, να ονειρευτούν…Γιατί, λοιπόν, εμείς να τους στερήσουμε το πιο πολύτιμο: το χαμόγελό τους; Μήπως, κάποτε, οι αρμόδιοι του Υπουργείου Παιδείας πρέπει να «ξυπνήσουν» και να οικοδομήσουν από το μηδέν ένα σύστημα που θα δίνει τη δυνατότητα σε όλα τα παιδιά να αξιοποιούν τις κλίσεις και τις δεξιότητές τους και κυρίως να χαμογελάνε;;;;
Ακολούθως, δημοσιεύω μέρος της συνέντευξης που μου είχε παραχωρήσει, το έτος 2006, για την εφημερίδα ΝΕΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ, η Εκπαιδευτική Ψυχολόγος του Λεοντείου Λυκείου Πατησίων, κ. Ρεβέκκα Γαλιατσάτου. Έκρινα ότι όσα μου είχε καταθέσει, τότε, η κ. Γαλιατσάτου έχουν τεράστια βαρύτητα και τόσο οι γονείς όσο και οι εκπαιδευτικοί οφείλουμε να δώσουμε μεγάλη προσοχή στα μηνύματα που μας περνάει η κ. Γαλιατσάτου. Τονίζω, μία φορά ακόμα, ότι πρόκειται για δημοσίευση ενός μόνο μέρους της συνέντευξης που μου είχε παραχωρήσει η κ. Γαλιατσάτου το έτος 2006 για την εφημερίδα ΝΕΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ.

-Κυρία Γαλιατσάτου, ως εκπαιδευτική ψυχολόγος πώς βιώνετε το άγχος των μαθητών; Ποιες είναι οι επιδράσεις του χαρακτηριζόμενου ως «σχολικού άγχους» στην ψυχοσωματική υγεία των παιδιών;

-Σίγουρα το σχολικό άγχος δεν αφορά όλη την μαθητιώσα νεολαία. Είναι ένα ποσοστό που παρουσιάζει αυτό που ονομάζουμε σχολικό άγχος, τουλάχιστον με τη μορφή που θα το περιγράψουμε πιο κάτω. Πρόκειται για περιπτώσεις παιδιών που ξαφνικά –εντός εισαγωγικών βέβαια το ξαφνικά γιατί πάντα υπάρχει μια προεργασία που σε φτάνει μέχρι εκεί- εμφανίζουν ορισμένες ακραίες αντιδράσεις. Οι πρώτες εκφάνσεις του σχολικού άγχους είναι ότι ξαφνικά αρχίζει να αλλοιώνεται η έκφραση του παιδιού. Μερικά από τα συμπτώματα είναι ότι χλομιάζει, σκοτεινιάζει το βλέμμα του, τρέμουν τα χέρια του, χάνει τον ειρμό των σκέψεων και λεγομένων του και ταυτόχρονα αρχίζουν να μη λειτουργούν κάποιες γνωστικές διαδικασίες. Δηλαδή μειώνεται η προσοχή του, παρουσιάζει κενά μνήμης, πέφτει η αποδοτικότητά του στα μαθήματα. Ο επόμενος κρίκος αυτής της αλυσίδας είναι ότι μειώνεται η αυτοπεποίθησή του, μειώνεται η αίσθηση του χώρου, διαταράσσονται οι διαπροσωπικές του σχέσεις και γενικά διαταράσσονται πολλά πράγματα στη ζωή του από εκεί και πέρα. Βλέπουμε αυτές τις καταστάσεις κυρίως στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση και με έξαρση στο Λύκειο. Με αποκορύφωμα ασφαλώς τις Πανελλαδικές εξετάσεις, όπου αντιμετωπίζουμε σε πολύ μεγάλο βαθμό αυτό το φαινόμενο.

-Το σχολικό άγχος οφείλεται αποκλειστικά στο γεγονός ότι πλησιάζουν οι εξετάσεις ή πρόκειται για ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο;

-Οι εξετάσεις θα λέγαμε ότι είναι μόνο η αφορμή για να εκδηλωθεί το σχολικό άγχος. Αναμφισβήτητα όλοι οι μαθητές, ειδικά των δύο τελευταίων τάξεων του Λυκείου, έχουν κάποιο άγχος όταν πλησιάζουν τόσο δύσκολες και καθοριστικές για τη ζωή τους εξετάσεις. Αλλά οι εξετάσεις δεν τους αποδιοργανώνουν. Η εκδήλωση αυτής της ακραίας μορφής άγχους οφείλεται σε πολλούς άλλους παράγοντες. Συνήθως πίσω από τα παιδιά που παρουσιάζουν τόσο μεγάλο άγχος βρίσκεται μια οικογένεια που έχει υπέρμετρες φιλοδοξίες. Και ενώ μπορεί να είναι δυνατά μυαλά και υπέροχα παιδιά, πέφτουν στην «παγίδα» της καταπίεσης των γονιών. Λυπάμαι αν κάποιοι θίγονται με αυτά που λέω, αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα. Δυστυχώς, αυτοί οι γονείς πολύ δύσκολα προσεγγίζονται και επιμένουν στο «καλούπι» ζωής που έχουν φτιάξει για τα παιδιά τους. Άλλοι επιβαρυντικοί παράγοντες, πέρα από την οικογένεια, μπορεί να είναι η τραυματική παιδική ηλικία, οι μαθησιακές δυσκολίες που προϋπήρχαν, οι οποίες σε συνδυασμό με υψηλότατες φιλοδοξίες και χωρίς θεραπευτική προσέγγιση μπορεί να οδηγήσουν τον έφηβο σε αυτή την κατάσταση και βέβαια πολλοί άλλοι. Δηλαδή, η πολυπαραγοντικότητα του άγχους έχει και ένα ατομικό κομμάτι, ανάλογα με το ποιος είναι και τι έχει περάσει ο κάθε έφηβος.

-Ποια πρέπει να είναι η στάση και η αντίδραση των γονιών κατά τη διάρκεια των εξετάσεων ώστε να θέσουν υπό έλεγχο το υπέρμετρο άγχος των παιδιών τους;

-Με αυτή την ερώτηση ανοίγετε ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο. Θα μιλήσουμε για το τι θα έπρεπε ιδανικά να κάνουν οι γονείς. Δυστυχώς, όμως, δεν το κάνουν γιατί οι περισσότεροι πέφτουν στις παγίδες του εκπαιδευτικού συστήματος και δεν βοηθούν τα παιδιά τους. Πολύ μεγάλο άγχος έχουν οι γονείς που είναι προσκολλημένοι σε μια λύση και βάζουν ατελείωτους και άκριτους περιορισμούς στα παιδιά τους. Επομένως εκείνο που πρέπει να κάνουν οι γονείς είναι να γνωρίσουν πολύ καλά τα παιδιά τους, τις δυνατότητες και αδυναμίες τους, να γνωρίσουν πολύ καλά το εκπαιδευτικό σύστημα και τις πολλές διεξόδους που προσφέρει η εποχή μας, να φροντίσουν να είναι οι ίδιοι ψύχραιμοι και κυρίως να μη λένε πολλά στα παιδιά τους ειδικά πριν τις εξετάσεις. Ταυτόχρονα να φροντίσουν να τους εξασφαλίσουν ένα ήρεμο περιβάλλον, μια καλή διατροφή και έναν καλό ύπνο. Αλλά όλα αυτά να τους τα παρέχουν με έναν ωραίο και καθόλου πιεστικό τρόπο, γιατί οι έφηβοι αυτή την περίοδο μπορεί εύκολα να αντιδράσουν.

-Σε περίπτωση «αποτυχίας» στις εξετάσεις ποια πρέπει να είναι η αντίδραση των γονέων;

-Πάλι ψύχραιμη και καθόλου απαξιωτική για το παιδί. Πριν ο γονιός καταδικάσει το παιδί, πρέπει να δει τι έχει συμβεί. Διότι πολλές φορές ορίζουμε ως αποτυχία του εφήβου την αποτυχία του εκπαιδευτικού συστήματος. Θα σας αναφέρω ένα ενδεικτικό παράδειγμα. Είναι αποτυχία εάν δεν μπει στην Ιατρική ένας μαθητής του 19.2; Σαφώς εάν ένας μαθητής δεν γράψει καλά, θεωρείται «αποτυχία». Και πάλι όμως πρέπει να ελέγξει ο γονιός γιατί δεν έγραψε. Μπορεί εκείνη την ώρα να το κατέλαβε άγχος και να το αποδιοργάνωσε. Είναι αποτυχία του παιδιού; Όχι, βέβαια. Αλλά ακόμα και το παιδί που δεν πέρασε σε κάποια Σχολή γιατί δεν διάβασε, δεν έχει αποτύχει, με την έννοια ότι έχει εκ των προτέρων διαγράψει την πορεία του και οι γονείς δεν θα έπρεπε να περιμένουν το ανέφικτο την τελευταία στιγμή. Επομένως, ο γονιός πρέπει να κάνει μια ποιοτική ανάλυση της «αποτυχίας» και όχι ποσοτική. Γενικά όμως δεν δέχομαι τον όρο αποτυχία, γιατί ουσιαστικά δεν υπάρχει αποτυχία. Υπάρχει καλή και κακή γνώση της πραγματικότητας και πόσο κοντά είναι ο γονιός –στην προκειμένη περίπτωση- στην πραγματικότητα. Είναι αποτυχία αν ο γονιός έχει στο μυαλό του ότι ο «καταξιωμένος» άνθρωπος είναι μόνο ο γιατρός ή ο δικηγόρος. Αλλά είναι αποτυχία στο μυαλό του γονιού και όχι του παιδιού! Οι γονείς καταρρακώνουν το παιδί τους με το να πιστεύουν ότι έχουν το «ιδεατό» παιδί, αυτό που θα ήθελαν να είναι οι ίδιοι, γιατί τότε περιμένουν τρελά πράγματα από εκείνο και το οδηγούν σε ακραίες καταστάσεις. Παράλληλα και οι εκπαιδευτικοί πρέπει να μάθουν να βλέπουν τους μαθητές στις πραγματικές «διαστάσεις» τους, γιατί πολλές φορές πέφτουν και εκείνοι στις ίδιες παγίδες με τους γονείς.

-Όπως αναφέρατε προηγουμένως υπάρχουν και περιπτώσεις μαθητών που ενώ είναι άριστοι μαθητές στη διάρκεια των εξετάσεων καταλαμβάνονται από ακραίας μορφής άγχος και δεν αποδίδουν στις εξετάσεις; Που οφείλεται αυτό το άγχος και πώς μπορεί να αντιμετωπισθεί;

-Δυστυχώς αντιμετωπίζουμε αυτό το πρόβλημα. Οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Καθοριστικό ρόλο σε αυτές τις περιπτώσεις παίζει η κούραση. Εδώ οι υπολογιστές μπλοκάρουν, πόσο μάλιστα ο ανθρώπινος εγκέφαλος που σε μικρό χρονικό διάστημα πρέπει να αφομοιώσει τεράστια ποσότητα ύλης! Το ελληνικό σύστημα είναι απαίσιο. Ενώ σου ζητάει να εξειδικευτείς, ταυτόχρονα στου ζητάει να περάσεις εξετάσεις σε όλους τους τομείς, που σημαίνει ότι το μυαλό αναγκάζεται να δουλεύει σε πολλά επίπεδα ταυτόχρονα. Στο σχολείο μας μαθαίνουμε στα παιδιά κάποια «τρικ», μικρές τεχνικές για να αντιμετωπίσουν τέτοιες καταστάσεις. Τους συμβουλεύουμε εάν κυριευτούν από άγχος την ώρα των εξετάσεων, να πάρουν βαθιές ανάσες, αλλά κυρίως να μην κοιτούν το γραπτό τους και να απαλλαγούν από το χρόνο, επικεντρώνοντας τη σκέψη τους σε κάτι –μια εικόνα, μια ιδέα- που τους δημιουργεί ευχάριστα συναισθήματα. Είναι προτιμότερο να γράψουν λιγότερα, παρά να μη γράψουν τίποτα. Ή το χειρότερο να τους καταβάλλει αυτό το άγχος το οποίο πιθανώς θα τους «κυνηγάει» σε όλη τους τη ζωή, γιατί όπως έχουμε παρατηρήσει τους αποδιοργανώνει. Το βιώνουν ξαφνικά και για πρώτη φορά και τρέμουν μήπως τους ξανασυμβεί.

Συνέντευξη με την Ευγενία Φακίνου

Η αγαπημένη μας συγγραφέας, κ. Ευγενία Φακίνου, η «μητέρα» της Ντενεκεδούπολης που εξακολουθεί να κερδίζει την αγάπη μικρών και μεγάλων, με τρόπο απλό και απέριττο μας μιλάει, στη συνέντευξη που μου παραχώρησε, για τη λογοτεχνία που με τόσο πάθος υπηρέτησε και εξακολουθεί να υπηρετεί. Οι νέοι δημιουργοί ας κρατήσουν χαραγμένη στην καρδιά τους τη συμβουλή που τους δίνει «γράφε γι’ αυτό που αγαπάς». Όσο για τη λογοτεχνία στα σχολεία, ας ακούσουν οι αρμόδιοι του Υπουργείου Παιδείας την πρόταση που καταθέτει η σημαντική αυτή συγγραφέας «να μην προσεγγίζεται η λογοτεχνία ξερά, ως μάθημα». Εγώ, με τη σειρά μου, εύχομαι στην κ. Φακίνου να «βουτήξει» σύντομα στη νέα περιπέτεια που έχει στο μυαλό της, γιατί στην εποχή της κρίσης έχουμε ανάγκη να διαβάζουμε καλά βιβλία!

Σχολικό άγχος:μαρτυρίες ανηλίκων

Πριν από μερικά χρόνια είχα ασχοληθεί με το φλέγον ζήτημα της αυτοκτονίας ανηλίκων και είχα δημοσιεύσει σχετική έρευνα στην εφημερίδα ΝΕΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ. Είχα ασχοληθεί, ειδικότερα, με τον τρόπο με τον οποίο το σχολικό άγχος μπορεί να είναι καταστροφικό για την ψυχολογία των εφήβων. Παραθέτω τις μαρτυρίες που είχα καταγράψει:

Η Άντζελα, μαθήτρια της Α’ Λυκείου, περιγράφει τις δραματικές επιπτώσεις του άγχους στη ζωή της «η σκέψη μόνο ότι έρχονται εξετάσεις μου προκαλεί άγχος. Αυτό έγινε περισσότερο έντονο όταν μετά τις διακοπές του Πάσχα γυρνώντας στο σχολείο όλοι οι καθηγητές μας έλεγαν πόσο δύσκολα θα είναι τα πράγματα. Εξαιτίας του άγχους άρχισα να έχω προβλήματα υγείας. Στην αρχή δεν μπορούσα να κοιμηθώ αφού σκεφτόμουν συνέχεια τις εξετάσεις. Στη συνέχεια άρχισα να χάνω τα μαλλιά μου και να γεμίζει το στόμα μου πύον. Πιστέψτε με ήταν δραματική και πολύ επίπονη διαδικασία. Όλα αυτά έφτασαν στο αποκορύφωμά τους όταν άρχισα να έχω συνεχώς ταχυπαλμίες. Όμως αυτό που με κάνει να τρέμω από τώρα είναι η σκέψη πως σε δύο χρόνια έρχονται Πανελλαδικές εξετάσεις και ότι κρίνεται το μέλλον μου».
Σχετικά με τις Πανελλαδικές εξετάσεις, η Αγγέλα, συμμαθήτρια της Άντζελας, σημειώνει εμφατικά «όσο σκέφτομαι ότι θα πάω Γ’ Λυκείου και θα έχω Πανελλαδικές εξετάσεις αγχώνομαι όλο και περισσότερο. Έχω βάλει ως στόχο όταν πάω Γ’ Λυκείου να βάλω τις ‘μηχανές μου μπροστά’ για να πετύχω αυτό που θέλω».
Συγκλονιστική είναι και η μαρτυρία του Γιάννη, μαθητή της Γ’ Λυκείου, του οποίου το όνειρο είναι να γίνει γιατρός «έχω τόσο άγχος που δεν μπορώ να κοιμηθώ. Θέλω τόσο πολύ να πετύχω τους στόχους μου, ώστε ορισμένες φορές νιώθω να ασφυκτιώ. Δεν έχω όρεξη για τίποτα. Περιμένω να περάσει ο χρόνος, γιατί είναι πραγματικά μαρτυρικός».
Αναμφίβολα όλοι οι μαθητές βιώνουν άγχος, ιδιαιτέρα στην τελευταία τάξη του Λυκείου, εξαιτίας του εξοντωτικού συστήματος εξετάσεων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όμως, το άγχος υπερβαίνει τα φυσιολογικά όρια και δύναται να οδηγήσει το μαθητή σε ακραίες καταστάσεις, δυστυχώς ακόμα και στην αυτοκτονία.

Αυτοκτονίες ανηλίκων:SOS!

Το σημερινό κείμενο σχετικά με τις αυτοκτονίες ανηλίκων πρέπει να αποτελέσει ένα «καμπανάκι» για γονείς και εκπαιδευτικούς. Σε σχολείο σημειώνεται, μέσα σε λίγους μήνες, η δεύτερη αυτοκτονία ανήλικης μαθήτριας. Το σοκαριστικό αυτό γεγονός δεν πρέπει να μας αφήσει αδιάφορους. Πρέπει να μας προβληματίσει όλους έντονα. Η αυτοκτονία της ανήλικης έρχεται να προστεθεί στη μαύρη λίστα των ανηλίκων που αυτοκτονούν στην Ελλάδα, για λόγους που συχνά μένουν αδιευκρίνιστοι. Η ανήλικη, σύμφωνα με πληροφορίες, είχε «κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου» στους συμμαθητές της, με τα λόγια της, τα κλάματά της και τους στίχους που έγραφε πάνω στο θρανίο της. Οι συμμαθητές της ανησυχούσαν για την αγαπημένη τους φίλη….δυστυχώς, κανείς δεν την πρόλαβε….

Τώρα οφείλουμε να δείξουμε μεγάλο σεβασμό στους γονείς της μαθήτριας που ανεβαίνουν το δικό τους Γολγοθά. Η δική μου ευχή είναι να μη θρηνήσουμε νέα θύματα. Γι’ αυτό, όλοι μας, πόσο μάλιστα εμείς οι εκπαιδευτικοί, πρέπει να είμαστε πολύ ευαισθητοποιημένοι όταν έχουμε να κάνουμε με ανήλικες ψυχές, γιατί πραγματικά ένας έφηβος κρύβει τόσα πολλά μέσα στην καρδούλα του, πολλά περισσότερα από όσα εμείς φανταζόμαστε…..

Ανησυχητική αύξηση σημειώνουν τα τελευταία χρόνια οι αυτοκτονίες σε άτομα νεαρής ηλικίας, όπως μας ενημερώνουν οι ειδικοί. Δεύτερη ή τρίτη συχνότερη αιτία θανάτου σε άτομα ηλικίας από 15-24 ετών είναι η αυτοκτονία σε ορισμένες χώρες, σύμφωνα με τα πορίσματα έγκυρων μελετών. Η πρώτη αιτία είναι τα ατυχήματα και η δεύτερη οι ανθρωποκτονίες. Εξίσου τρομακτικό είναι το γεγονός ότι αποτελεί την έκτη συχνότερη αιτία θανάτου για παιδιά ηλικίας από 5 έως 14 ετών! Οι συχνότερα χρησιμοποιούμενοι τρόποι αυτοκτονίας είναι η λήψη φαρμάκων και η φλεβοτομία.

Βάσει ερευνών εκτιμάται ότι 1 στους 10 ανθρώπους σε όλη τη διάρκεια της ζωής του θα παρουσιάσει σοβαρές αυτοκαταστροφικές τάσεις. Επίσης υπολογίζεται ότι σε κάθε αυτοκτονία αντιστοιχούν 10-40 απόπειρες αυτοκτονίας. Δυστυχώς οι απόπειρες αυτοκτονίας διπλασιάζονται στην εφηβεία. Προκαλεί σοκ το ποσοστό των αποπειρών αυτοκτονίας ανηλίκων έναντι των αντίστοιχων αποπειρών ενηλίκων. Πιο συγκεκριμένα, οι απόπειρες ανηλίκων ανέρχονται σε 35%, έναντι 18% στον γενικό πληθυσμό. Αυτό που προβληματίζει ιδιαίτερα είναι ότι σε ποσοστό 30% -50% ακολουθεί επανάληψη της απόπειρας σε διάστημα μικρότερο των 6 μηνών!

Είναι αξιοσημείωτο ότι μολονότι αυτοκτονική συμπεριφορά (ο όρος περιλαμβάνει τόσο τις αυτοκτονίες, όσο και τις απόπειρες αυτοκτονίας) παρατηρείται σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, η εφηβική περίοδος είναι η κατ’ εξοχήν «επικίνδυνη» για την εμφάνιση σκέψεων αυτοκτονίας, αλλά και αυτοκτονικής συμπεριφοράς.

Χαρακτηριστικά αυτοκτονικής συμπεριφοράς εφήβων

Η αυτοκτονική συμπεριφορά παρουσιάζει ορισμένα «χαρακτηριστικά γνωρίσματα» που θα ήταν σκόπιμο να καταγράψουμε. Πρώτον, αυτοκτονίες και απόπειρες αυτοκτονιών σημειώνονται σε όλα τα κοινωνικο-οικονομικά στρώματα. Δεύτερον, όσον αφορά το φύλο αν και υπερτερούν αριθμητικά τα κορίτσια στις απόπειρες αυτοκτονίας, το ποσοστό των αυτοκτονιών είναι μεγαλύτερο στα αγόρια. Ειδικότερα, οι αυτοκτονίες έχουν μεγαλύτερη συχνότητα στα αγόρια και στους άνδρες μεταξύ 15 και 24 ετών. Τρίτον, κατά τη διάρκεια της εφηβείας παρατηρούνται πολύ συχνά τα χαρακτηριζόμενα «αυτοκτονικά ισοδύναμα», δηλαδή μορφές συμπεριφοράς που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή και σωματική ακεραιότητα του εφήβου χωρίς όμως να υπάρχει συνειδητή επιθυμία θανάτου. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι η επικίνδυνη οδήγηση μηχανής.
Είναι πολύ σημαντικό να υπογραμμισθεί ότι γεγονότα που συνοδεύονται από έντονο στρες δύναται να λειτουργήσουν ως επιβαρυντικοί παράγοντες για τη διάπραξη αυτοκτονιών. Τέτοιου είδους γεγονότα είναι:
• Ο θάνατος αγαπημένου προσώπου
• Το διαζύγιο των γονέων
• Η μετανάστευση
• Η σχολική «αποτυχία» ή για να είμαστε ακόμα πιο ακριβείς το αίσθημα αποτυχίας στο σχολείο που συχνά διακατέχει τον έφηβο
• Η αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος
• Η διακοπή ενός ερωτικού δεσμού
• Το αίσθημα αποτυχίας στις διαπροσωπικές σχέσεις
• Τα τραυματικά βιώματα της παιδικής ηλικίας, όπως η κακοποίηση
• Η πρόσφατη αυτοκτονία κάποιου φίλου ή συγγενή ή ακόμα και η επέτειος αυτοκτονίας ατόμου του στενού περιβάλλοντος κ.λπ.

Βάσει μελέτης Ελλήνων εφήβων που αποπειράθηκαν να αυτοκτονήσουν, συχνό αίτιο των αποπειρών είναι ο ακραίος περιορισμός της προσωπικής ελευθερίας του παιδιού από τους γονείς, οι οποίοι φοβούνταν ότι η αυτονομία θα οδηγούσε σε σεξουαλική απελευθέρωση και χρήση ναρκωτικών ουσιών. Άλλοι εξέχουσας σημασίας παράγοντες για την εκδήλωση αυτοκτονικής συμπεριφοράς των Ελλήνων εφήβων είναι, σύμφωνα με την εν λόγω μελέτη, συγκρούσεις και δυσκολίες με τους γονείς και η ύπαρξη ψυχιατρικής διαταραχής, κατά κύριο λόγο κατάθλιψης.

Από την άλλη πλευρά βάσει μελέτης Ελλήνων εφήβων που αυτοκτόνησαν, οι κυριότεροι παράγοντες για τη διάπραξη αυτοκτονιών είναι: ψυχιατρικές διαταραχές, οικογενειακά προβλήματα, συναισθηματικές απογοητεύσεις και αισθήματα αποτυχίας. Η συγκεκριμένη μελέτη έδειξε ότι οι αυτοκτονίες είχαν μεγαλύτερη συχνότητα στις αγροτικές περιοχές και μικρότερη στην Αθήνα.

Η αυτοκτονία μπορεί να προβλεφθεί!

Εκτιμάται ότι περίπου 80% των νέων που αυτοκτόνησαν είχε εξομολογηθεί σε κάποιο άτομο του περιβάλλοντος την πρόθεσή του. Ασφαλώς, δεν είναι πάντοτε εύκολο να προβλεφθεί η αυτοκτονία. Ωστόσο, όπως υπογραμμίζουν οι ειδικοί επί του θέματος, τόσο η κατάθλιψη όσο και τα αισθήματα αυτοκτονίας είναι διαταραχές της ψυχικής υγείας που μπορούν να θεραπευτούν και συνεπώς να αποτραπούν τραγικές καταστάσεις, όπως οι αυτοκτονίες. Απαιτείται, όμως, έγκαιρη διάγνωση του παιδιού ή εφήβου που πάσχει από αυτές τις διαταραχές.

«Μύθοι» σχετικά με την αυτοκτονία

Δυστυχώς, οι μύθοι σχετικά με τις αυτοκτονίες είναι πολλοί. Θα ήταν σκόπιμο να καταγράψουμε κάποιους από αυτούς, αποσκοπώντας στην ενεργοποίηση των γονέων.
• Τα άτομα που εκφράζουν την πρόθεσή τους να αυτοκτονήσουν επιθυμούν απλώς να προσελκύσουν την προσοχή και δεν πρόκειται να πραγματοποιήσουν τα λεγόμενά τους. Η πραγματικότητα είναι ότι 8 στους 10 ανθρώπους που αυτοκτονούν είχαν προειδοποιήσει λεκτικά για την πρόθεσή τους, την οποία τελικά υλοποίησαν
• Η αυτοκτονία διαπράττεται χωρίς καμία προειδοποίηση. Η πραγματικότητα είναι ότι το άτομο που πρόκειται να αυτοκτονήσει δίνει πολλές ενδείξεις των προθέσεών του
• Είναι ανέφικτη η αποτροπή της αυτοκτονίας, γιατί τα άτομα με τάσεις αυτοκτονίας είναι αποφασισμένα να πεθάνουν. Η πραγματικότητα είναι ότι τα συναισθήματά τους είναι ανάμικτα. Με έγκαιρη θεραπευτική παρέμβαση τα συναισθήματα αυτοκτονίας μπορούν να αντιμετωπιστούν και η αυτοκτονία να αποτραπεί
• Τα άτομα που αυτοκτονούν ή επιχειρούν να αυτοκτονήσουν πάσχουν κατ’ ανάγκην από κάποιο σοβαρό ψυχιατρικό νόσημα. Η πραγματικότητα είναι ότι αυτοκτονίες μπορεί να διαπραχθούν και από άτομα που βρίσκονται σε ένα σοβαρό αδιέξοδο της ζωής τους και βιώνουν αισθήματα απόγνωσης και απελπισίας

Υψηλή και χαμηλή συχνότητα αυτοκτονιών νεαρών ατόμων

Σύμφωνα με έρευνα σε 100.000 άτομα ηλικίας 15-24 ετών η συχνότητα αυτοκτονίας για αγόρια και κορίτσια είναι:
Ουγγαρία: 28,9 για αγόρια και 8,2 για κορίτσια
Τσεχία: 27,3 για αγόρια και 11,9 για κορίτσια.
Φινλανδία: 22,1 για αγόρια και 6,7 για κορίτσια
ΗΠΑ: 12,3 για αγόρια και 3,8 για κορίτσια
Σκωτία: 6,3 για αγόρια και 2,8 για κορίτσια
Νορβηγία: 6,0 για αγόρια και 1,7 για κορίτσια
Ολλανδία: 4 για αγόρια και 2,0 για κορίτσια
Μερικές από τις ευρωπαϊκές χώρες με υψηλές συχνότητες αυτοκτονιών είναι οι: Ουγγαρία, Φινλανδία, Αυστρία, Δανία, Γαλλία και Ελβετία. Χώρες με χαμηλές συχνότητες είναι οι: Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Ιρλανδία. Θεωρείται ότι στην Ελλάδα το χαμηλό ποσοστό των αυτοκτονιών εφήβων σχετίζεται άμεσα με τους στενούς οικογενειακούς δεσμούς.

Πηγές

http://www.childmental.gr
http://www.medlook.net
http://www.bjm.com

Ο ρόλος των γονιών στη μαθησιακή διαδικασία

Ποιος είναι ρόλος του γονιού στη μαθησιακή διαδικασία; Ο γονιός πρέπει να «υποκαθιστά» το δάσκαλο στο σπίτι; Μέχρι ποιο σημείο πρέπει ο γονιός να βοηθάει το παιδί με τις εργασίες του; Τι γίνεται στην περίπτωση που το παιδί, αντί να διαβάζει, όπως μας λέει, κλειδώνεται στο δωμάτιο του και…σερφάρει;;;; Πώς να αντιδράσει ο γονιός όταν το πιάσει στα «πράσα»; Πολλά και «βασανιστικά», τόσο για τους γονείς όσο και για τα παιδιά, τα παραπάνω ερωτήματα που…αναζητούν όμως τη λύση τους!! Σαφώς, δεν υπάρχουν μαγικές «συνταγές». Την χρυσή τομή ψάχνουμε όλοι, εκπαιδευτικοί και γονείς, να βρούμε….
Ο λόγος που αποφάσισα να γράψω αυτό το κείμενο είναι γιατί συχνά οι μανούλες των μαθητών μου με ρωτάνε εάν πρέπει να «διαβάζουν» το παιδί τους, τόσο τα μαθήματα του σχολείου όσο και την ξένη γλώσσα που διδάσκεται στο φροντιστήριο και ποια, τέλος πάντων, πρέπει να είναι η δική τους βοήθεια στο σπίτι. Η προσωπική μου άποψη είναι ότι λανθασμένα η ελληνίδα μάνα, η οποία από φόβο μήπως πιεστεί η ντροπιαστεί στο σχολείο το παιδί της, υποκαθιστά το ρόλο του δασκάλου στο σπίτι, διορθώνοντας τις ασκήσεις και διδάσκοντας τα μαθήματα, λες και δεν τα έχει διδαχτεί το παιδί στο σχολείο!!
Η παραπάνω στάση είναι λανθασμένη για δύο κύριους λόγους, πρώτον γιατί μπορεί η μητέρα να μην έχει τις απαιτούμενες γνώσεις και μεθόδους ώστε να βοηθήσει ουσιαστικά το παιδί της, με αποτέλεσμα να του κάνει τελικά κακό αντί καλό και δεύτερον, γιατί με αυτό τον τρόπο το παιδί δεν μαθαίνει να στηρίζεται στις δικές του δυνάμεις, ούτε αποκτά αίσθημα υπευθυνότητας. Συνεπώς, δεν καταφέρνει να αποκτήσει τα ισχυρά εκείνα εφόδια, με τα οποία θα πορευτεί γενικά στη ζωή και όχι μόνο στο πλαίσιο του σχολείου.
Είμαι όμως αντίθετη και με την επιλογή να αφήνουν οι γονείς τελείως μόνο το παιδί, χωρίς κάποιον έλεγχο ή επιτήρηση, από τις πρώτες κιόλας τάξεις του δημοτικού. Από την προσωπική μου εμπειρία, ο μαθητής μέχρι να αποφοιτήσει από το δημοτικό, έχει ανάγκη τη στήριξη των γονέων, ώστε να αποκτήσει σταδιακά το αίσθημα της ευθύνης και υπευθυνότητας και να μάθει να διαβάζει μόνος. Αναμφίβολα, κάποια παιδιά έχουν μεγαλύτερες ανάγκες από κάποια άλλα τα οποία μπορεί να είναι πιο επιμελή. Ωστόσο, όλα τα παιδιά χρειάζονται τη στήριξη και την επιτήρηση και ειδικά σε κάποιες φάσεις της ζωής τους, όπου μπορεί για διαφόρους λόγους να είναι πιο ευάλωτα.
Αυτό που προτείνω στους γονείς, συνεπώς, είναι όχι βέβαια να «διαβάζουν» το παιδί τους, αλλά να συμμετέχουν ενεργά στη μαθησιακή διαδικασία, ώστε το παιδί από πολύ νωρίς να αντιληφθεί τη σπουδαιότητα και την αξία της μελέτης στο σπίτι. Οι γονείς, δηλαδή, πρέπει να είναι «δίπλα» (με την έννοια του ανθρώπου που ενδιαφέρεται πραγματικά), ως συνοδοιπόροι όμως και όχι ως «δεύτεροι δάσκαλοι». Για παράδειγμα στην ξένη γλώσσα, να ελέγχουν ότι όντως έκανε όλες τις ασκήσεις, να το προτρέπουν να διαβάζει δυνατά το κείμενο που πρέπει να μάθει (μόνο με αυτό τον τρόπο και το ίδιο το παιδί θα διαπιστώσει εάν έχει κενά), να του κρατήσουν –εάν χρειάζεται- το βιβλίο για να του υπαγορεύσουν τις λέξεις ή το κείμενο που πρέπει να μάθει ορθογραφία και να το βοηθήσουν να κάνει τη διόρθωση. Γιατί, συχνά τα παιδιά μας, προκειμένου να «γλιτώσουν» από το διάβασμα κάνουν το κλασικό «πασάλειμμα» και απλώς στοιβάζουν τα βιβλία και τα τετράδια στις τσάντες χωρίς να τα έχουν ανοίξει καν!! Ή το χειρότερο κλειδώνονται στο δωμάτιο για να διαβάσουν και ξεχνιούνται με τις ώρες στο internet. Εκεί είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος των γονέων να θέσουν τα όρια. Γιατί το παιδί είναι φυσικό να ξεφύγει αν αισθανθεί όταν είναι «ασύδοτο». Οι γονείς οφείλουν να χτίσουν σταδιακά μία σχέση ειλικρίνειας και εμπιστοσύνης με το παιδί τους. Εφόσον όμως έχουμε να κάνουμε με παιδιά, τα όρια πρέπει να τα βάζουμε εμείς οι ενήλικες, γιατί αυτό θέλουν τα παιδιά από εμάς: να αποτελέσουμε τα υγιή πρότυπά τους που θα βάλουμε τα όρια εκεί που πρέπει.
Επίσης, πολύ σημαντικό είναι όταν το παιδί έχει απορίες, να μη σπεύδει ο γονιός να τις επιλύει, αλλά να το βοηθάει να βρει τη λύση μόνο του, να του δείχνει δηλαδή ένα δρόμο, ή ακόμα καλύτερα να το προτρέπει να σημειώσει τις απορίες σε ένα τετράδιο και να ρωτήσει την επόμενη μέρα το δάσκαλό του. Άλλωστε, κανένας δάσκαλος δεν θα μαλώσει το μαθητή εάν δεν έκανε μία άσκηση επειδή δεν την κατάλαβε. Θα τον μαλώσει, όμως, εάν είναι αμελής και αδιάφορος και σε αυτό το σημείο έγκειται η πολύτιμη βοήθεια των γονέων, να «μάθουν» στο παιδί πώς να είναι επιμελές, διδάσκοντάς του οι ίδιοι τη συνέπεια και υπευθυνότητα. Ας μην ξεχνάμε ότι τα παιδιά χρειάζονται τα ισχυρά πρότυπα των γονέων τους για να πάρουν πολύτιμα μαθήματα ζωής.
Εξίσου σημαντική είναι και η ψυχολογική στήριξη. Οι γονείς πρέπει να δείξουν ότι κατανοούν τις ανάγκες του παιδιού τους και να του δώσουν να καταλάβει ότι θεωρούν την ώρα της μελέτης στο σπίτι «ιερή». Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με διάφορους τρόπους, όπως με το να περιορίσουν το θόρυβο την ώρα που διαβάζει, να του φέρουν ένα χυμό ή σοκολάτα, να το βοηθήσουν να οργανώσει τα μαθήματά του και την ώρα του διαλλείματος κ.λπ. Με άλλα λόγια, μικρές αλλά πολύ σημαντικές κινήσεις από την πλευρά του γονιού που αποδεικνύουν ότι ενδιαφέρεται πραγματικά και είναι ουσιαστικά δίπλα στο παιδί του.
Το πιο σημαντικό -θεωρώ- είναι να βοηθήσουν οι γονείς το παιδί να οργανώσει «πρόγραμμα μελέτης» βάσει των αναγκών του, το οποίο έχω παρατηρήσει ότι βοηθάει πολύ και τα παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας. Όποια παιδιά (με τη βοήθεια συνήθως των γονέων, γιατί ας μην γελιόμαστε το να φτιάξει κανείς πρόγραμμα είναι μία πολύ σκληρή διαδικασία, ακόμα και για εμάς τους ενήλικες) καταφέρνουν να οργανώσουν το πρόγραμμά τους έχουν διττό όφελος: και αξιοποιούν την ώρα μελέτης και απολαμβάνουν στιγμές ξεκούρασης αλλά και παιχνιδιού! Γιατί, το παιδί σε όποια ηλικία κι αν βρίσκεται, δεν πρέπει να στερείται τις χαρές τις ζωής. Ούτε καν στην τρίτη Λυκείου που είναι συνήθως το «κολαστήριο» των μαθητών. Εάν το παιδί από πολύ μικρή ηλικία αποκτήσει πρόγραμμα, θα μπορέσει να επιτύχει πολύ πιο εύκολα τους στόχους του.
Ωστόσο, πολλοί σύγχρονοι γονείς διαμαρτύρονται ότι ούτε οι ίδιοι έχουν χρόνο εξαιτίας των πολλών επαγγελματικών υποχρεώσεων ή ακόμα της ύπαρξης και άλλων παιδιών στην οικογένεια. Σίγουρα, οι υποχρεώσεις των γονέων είναι αυξημένες, αλλά θεωρώ ότι όταν υπάρχει πραγματική διάθεση, όλα μπορούν να επιτευχθούν. Σημασία, άλλωστε, δεν έχει η ποσότητα αλλά η ποιότητα του χρόνου που θα αφιερώσει ο γονιός στα παιδιά του. Μπορεί να πιεστεί ο γονιός, όμως αν οργανώσει σωστά το πρόγραμμά του και αξιοποιήσει το Σαββατοκύριακο, θα μπορέσει να είναι κοντά στα παιδιά του. Επίσης, πλέον και οι δύο γονείς βοηθάνε τα παιδιά και όχι μόνο η μητέρα, όπως στην παραδοσιακή κοινωνία. Έτσι, μοιράζεται και ο χρόνος των γονιών στα παιδιά πολύ πιο αποτελεσματικά.
Συμπερασματικά, το παιδί που βλέπει τους γονείς να ενδιαφέρονται για τη μελέτη του και ταυτόχρονα να κατανοούν τις ανάγκες του, αποκτά και το ίδιο σταδιακά υπευθυνότητα. Δεν μιλάω, ασφαλώς, ως ψυχολόγος, αλλά ως εκπαιδευτικός που έχω δει να γίνονται «θαύματα» όταν ο γονιός στηρίζει το παιδί και πάντα σε ένα πλαίσιο στενής και αρμονικής συνεργασίας με τον εκπαιδευτικό τα όποια προβλήματα παρουσιάζει ο μαθητής μπορούν να αντιμετωπιστούν έγκαιρα και αποτελεσματικά.
Εμείς οι γονείς, λοιπόν, ας δείξουμε στα παιδιά μας το δρόμο για να αγαπήσουν την ουσιαστική γνώση και έτσι θα μπορούσαν να κατακτήσουν ό,τι αξίζει πραγματικά! Αυτό που δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε είναι ότι τα παιδιά μας δεν είναι υπεράνθρωποι και ότι έχουν ανάγκη να παίξουν, να γελάσουν και να είναι παιδιά με όλη τη σημασία της λέξεως! Εμείς, με τη σειρά μας, τα στοιχεία που οφείλουμε να τους «διδάξουμε», με τη στάση ζωής μας, είναι η υπευθυνότητα, η συνέπεια, η επιμέλεια και ο αγώνας για την κατάκτηση των ονείρων…..

Μαθησιακές δυσκολίες

Ένα φλέγον ερώτημα που θέλω να θέσω με το συγκεκριμένο κείμενο και να το απευθύνω στον Υπουργό Παιδείας, είναι το εξής: «Με ποιον τρόπο οι εκπαιδευτικοί στο δημόσιο σχολείο αλλά και στο χώρο της ιδιωτικής εκπαίδευσης, πρέπει να προσεγγίζουν τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες –από τις πιο απλές μορφές μέχρι τις πιο δύσκολες και απαιτητικές περιπτώσεις- χωρίς να διαθέτουν τις κατάλληλες γνώσεις;».
Δυστυχώς, οι αρμόδιοι φορείς της οργανωμένης πολιτείας δεν έχουν προνοήσει ώστε να ενημερώσουν, με τρόπο έγκυρο και ολοκληρωμένο, τους εκπαιδευτικούς για το πολύ σοβαρό αυτό ζήτημα. Όπως με πληροφόρησαν συνάδελφοί μου που εργάζονται στο χώρο της δημόσιας εκπαίδευσης, δεν υπάρχει ενημέρωση σε αυτό τον τομέα, με αποτέλεσμα το έργο τους να δυσκολεύεται πάρα πολύ. Διεξάγονται κάποια μόνο σεμινάρια προαιρετικά και μάλιστα Σαββατοκύριακα, όπου είναι δύσκολο να τα παρακολουθήσουν οι καθηγητές.
Άμεση συνέπεια των παραπάνω είναι, για μία φορά ακόμα, το ελληνικό σχολείο να περιθωριοποιεί μαθητές και να τους διώχνει τελικά από τους κόλπους του. Το ελληνικό σχολείο μετατρέπεται σε «φυλακή» για τα παιδιά, κυρίως για όσα αντιμετωπίζουν μαθησιακές δυσκολίες. Είναι απαράδεκτο, τραγικό θα έλεγα, να αναγκάζεται ο εκπαιδευτικός, ο οποίος δεν έχει τις εξειδικευμένες γνώσεις, αλλά ούτε καν την κατάλληλη ενημέρωση, να «ξεπετάει» ένα μαθητή με μαθησιακές δυσκολίες, να τον απομακρύνει από τις σχολικές δραστηριότητες και τελικά να επιβαρύνει την ψυχολογία αυτών των παιδιών.
Ο εκπαιδευτικός αναγκάζεται να συμπεριφερθεί ρατσιστικά, πολλές φορές, στα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, γιατί δεν γνωρίζει πώς μπορεί να βοηθήσει και πώς μπορεί να παρακινήσει ένα παιδί, ανάλογα με τη μαθησιακή δυσκολία που έχει και το βαθμό του προβλήματος, να συμμετέχει στο μάθημα ενεργά. Έτσι, συχνά βλέπουμε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες να απομονώνονται και να επιβαρύνεται πάρα πολύ η ψυχολογική τους κατάσταση. Το παιδί νιώθει μειονεκτικά, επειδή περιθωριοποιείται, εξαιτίας της μαθησιακής του δυσκολίας, και μπορεί να οδηγηθεί σε άλλους δρόμους….
Πρέπει να πάψουμε να καταστρέφουμε ζωές στα σχολεία, από «αμέλεια» και «αδιαφορία» του κράτους. Εμείς οι εκπαιδευτικοί πρέπει να αντιδράσουμε άμεσα, γιατί όλα τα παιδιά έχουν το δικαίωμα στη γνώση. Το εκπαιδευτικό σύστημα οφείλει να δώσει στα παιδιά το κίνητρο να αξιοποιήσουν τις κλίσεις τους, γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κάθε παιδί έχει τις δικές του δυνατότητες και τα δικά του ταλέντα.
Ως εκπαιδευτικός έχω βρεθεί σε δύσκολη θέση για το πώς να προσεγγίσω ένα παιδί με μαθησιακή δυσκολία. Χωρίς να διαθέτω τις κατάλληλες γνώσεις, οδηγούμαι μόνο από το ένστικτό μου και τη διάθεσή μου να βοηθήσω. Αυτό όμως δεν είναι αρκετό, όταν μιλάμε για μία παιδική ψυχή. Δεν μπορούμε εμείς οι εκπαιδευτικοί να «παίζουμε» με την ψυχή των παιδιών που, ειδικά την περίοδο της εφηβείας, είναι πολύ ευαίσθητα και ευάλωτα κι ένα λάθος χειρισμός δικός μας μπορεί να κάνει μεγάλο κακό στο παιδί, να το οδηγήσει σε λάθος μονοπάτια, να του καταστρέψει τη ζωή.
Συμπερασματικά, το οργανωμένο κράτος έχει υποχρέωση να ενημερώσει εκπαιδευτικούς και γονείς για το μεγάλο ζήτημα των μαθησιακών δυσκολιών, ώστε όλα τα παιδιά να ενταχθούν στο σχολείο και να αξιοποιήσουν την κλίση και τις δεξιότητές τους.

Πιστεύετε ότι η ελληνική γλώσσα “φτωχαίνει” σήμερα;