Δεν είχα σκοπό να γράψω για την παγκόσμια ημέρα της γυναίκας που εορτάζεται σήμερα, 8 Μαρτίου. Για να είμαι ειλικρινής δεν το θυμόμουν καν και ύστερα σκέφτηκα ότι οι γυναίκες δεν χρειάζονται μια συγκεκριμένη ημέρα για να γιορτάσουν τα δικαιώματά τους που είναι αυτονόητα. Συγκινήθηκα, όμως, όταν έλαβα ένα μήνυμα από μια φοιτήτριά μου που μου ευχόταν “χρόνια πολλά” και μαζί με την ευχούλα της για υγεία και δημιουργικότητα, δίπλα στους αγαπημένους μου, μου έστελνε μια πολύ ωραία φωτογραφία με κόκκινα και λευκά τριαντάφυλλα σε μια αγκαλιά, που σχηματίζουν τον αριθμό 8.
Αυτό το μήνυμα με έκανε να σκεφτώ ότι εμείς οι γυναίκες, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο, πόσο μάλιστα σε χώρες με αυταρχικά καθεστώτα, καθημερινά δίνουμε πολλαπλές μάχες σε όλα τα επίπεδα και ότι δυστυχώς δεν είναι αυτονόητη η κατοχύρωση ούτε των θεμελιωδών δικαιωμάτων των γυναικών. Μου ήρθε στο μυαλό το ρεπορτάζ που είχα κάνει και το άρθρο που είχα γράψει για τη βία κατά των γυναικών και το οποίο είχε δημοσιευτεί το 2004 στην εφημερίδα ΝΕΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ. Κρίνω ότι αξίζει τον κόπο να αναφέρω τα στοιχεία που είχα καταγράψει τότε με το άρθρό μου που έφερε τον τίτλο: «Παγκόσμια επιδημία» η βία κατά των γυναικών. Αμέσως ήρθαν στο μυαλό μου και εκείνα τα βουρκωμένα μάτια των κακοποιημένων γυναικών που είχαν υποστεί τους χειρότερους εξευτελισμούς που μπορεί να υποστεί η ανθρώπινη ψυχή. Οπότε, ναι, αξίζει να γράψω για αυτό το θέμα και αξίζει όλοι μας,άντρες και γυναίκες, να δείξουμε την ευαισθησία μας στις γυναίκες, των οποίων η ψυχή έχει «ματώσει» και δύσκολα να κλείσει η πληγή….
«Παγκόσμια επιδημία» η βία κατά των γυναικών
Σοκάρουν τα πορίσματα ερευνών σχετικά με τη βία κατά των γυναικών. Μελέτη της UNICEF που δημοσιεύτηκε το Μάιο του 2000 τονίζει ότι το φαινόμενο της βίας ενάντια στις γυναίκες εξακολουθεί να έχει τη μορφή παγκόσμιας επιδημίας! Μάλιστα στην συγκεκριμένη έκθεση επισημαίνεται ότι δεν έχει επιτευχθεί πρόοδος –σε ικανοποιητικό βαθμό- όσον αφορά στην αντιμετώπιση της συνηθέστερης μορφής της, δηλαδή της βίας μέσα στην οικογένεια η οποία απειλεί τα θεμελιώδη δικαιώματα γυναικών και κοριτσιών παγκοσμίως. Είναι άξιο προσοχής ότι η βία αυτής της μορφής δεν κάνει διακρίσεις ταξικής θέσης, μορφωτικού επιπέδου, ύψους εισοδήματος, εθνικότητας και ηλικίας σε οποιαδήποτε χώρα αναφέρεται στην έκθεση.
Η εν λόγω μελέτη για τη βία μέσα στην οικογένεια, που συντάχθηκε από το Κέντρο Ερευνών Innocenti της UNICEF στη Φλωρεντία, παραθέτει συγκλονιστικές περιπτώσεις, όπως η έκτρωση λόγω προτίμησης φύλου, ο φυσικός ξυλοδαρμός και άλλες «ορατές» μορφές βίας όπως το κάψιμο με οξύ και οι φόνοι «τιμής», ο εξαναγκαστικός υποσιτισμός, η έλλειψη πρόσβασης σε ιατρική περίθαλψη και στο σχολείο, ο εξαναγκασμός σε πορνεία και η καταναγκαστική εργασία. Επιπρόσθετα υπογραμμίζει τη σχέση μεταξύ της οικογενειακής βίας και της εξάπλωσης του AIDS και τέλος σημειώνει την αλληλένδετη σχέση μεταξύ της οικογενειακής βίας και της συνεχώς αυξανόμενης διαθεσιμότητας πυροβόλων όπλων. Τα στατιστικά στοιχεία που παρατίθενται καταδεικνύουν τις διαστάσεις του προβλήματος τόσο στον αναπτυσσόμενο όσο και στον βιομηχανικό κόσμο:
• Καναδάς: Το 29% των γυναικών (από πανεθνικό αντιπροσωπευτικό δείγμα 12.300 γυναικών) ανέφερε ότι υπήρξε θύμα άσκησης σωματικής βίας από τον τωρινό ή πρώην σύντροφό του από την ηλικία των 16 και μετά.
• Νέα Ζηλανδία: Ποσοστό 20% από 314 γυναίκες που συμμετείχαν στην έρευνα ανέφερε ότι έχει χτυπηθεί ή κακοποιηθεί από το σύντροφό του.
• Σουηδία: Σύμφωνα με έρευνα του 1997 ποσοστό 20% από 1.500 γυναίκες έχει πέσει θύμα φυσικής επίθεσης.
• Ηνωμένο Βασίλειο: Το 25% των γυναικών (τυχαίο δείγμα από μια περιφέρεια) έχει γρονθοκοπηθεί ή χαστουκισθεί από τωρινό ή πρώην σύντροφό του κάποια στιγμή της ζωής του.
• Ηνωμένες Πολιτείες: Το 28% των γυναικών (πανεθνικού αντιπροσωπευτικού δείγματος γυναικών) ανέφερε τουλάχιστον ένα περιστατικό φυσικής βίας από μέρους του συντρόφου του.
• Ινδία: Σύμφωνα με έρευνα του 1996 σε 6.902 άνδρες στην περιοχή του Uttar Pradesh, μέχρι και το 45% των έγγαμων ανδρών παραδέχθηκε ότι κακοποιεί σωματικά τη σύζυγό του
• Αίγυπτος: Ποσοστό 35% των γυναικών (από πανεθνικό αντιπροσωπευτικό δείγμα γυναικών) ανέφερε ότι έχει χτυπηθεί από το σύζυγό του σε κάποια στιγμή του έγγαμου βίου.
• Ισραήλ: Σύμφωνα με έρευνα του 1997 σε 1.826 γυναίκες αραβικής καταγωγής, το 32% των γυναικών ανέφερε τουλάχιστον ένα περιστατικό φυσικής βίας από τον σύντροφό του και το 30% ανέφερε εξαναγκασμό σε σεξουαλική πράξη από το σύζυγό του μέσα στον τελευταίο χρόνο.
• Κένυα: Το 42% των 612 γυναικών που συμμετείχαν στην έρευνα σε μία περιφέρεια ανέφερε ότι υφίσταται συνεχή σωματική κακοποίηση από το σύζυγό του και το υπόλοιπο 58% συχνά ή μερικές φορές.
• Μεξικό: Σύμφωνα με έρευνα του 1997, το 30% από 650 γυναίκες που συμμετείχαν σε έρευνα στην Guadalajara ανέφερε τουλάχιστον ένα επεισόδιο φυσικής βίας από το σύντροφό του και το 13% μέσα στον προηγούμενο χρόνο.
• Ρωσία: Σύμφωνα με έρευνα μεταξύ 174 αγοριών και 172 κοριτσιών ηλικίας 14 με 17 ετών, ποσοστό 25% των κοριτσιών (και 11% των αγοριών) ανέφερε ανεπιθύμητη σεξουαλική επαφή.
Θάνατοι γυναικών από ολιγωρία
Δυστυχώς οι καταγγελίες της UNICEF δεν σταματούν στα παραπάνω. Το 2003 η UNICEF κατήγγειλε ότι περίπου 1400 κορίτσια και γυναίκες πεθαίνουν κάθε ημέρα από αιτίες που σχετίζονται με τον τοκετό, εκ των οποίων το 99% σε αναπτυσσόμενες χώρες. Επίσης υπογράμμισε ότι περισσότερα κορίτσια και γυναίκες πεθαίνουν από επιπλοκές στη διάρκεια του τοκετού στις αναπτυσσόμενες χώρες παρά από οποιαδήποτε άλλη αιτία και χαρακτήρισε αυτούς τους αριθμούς ως μια «επαίσχυντη καταγραφή διακρίσεων και απάθειας προς τις γυναίκες και τα δικαιώματά τους». Διευκρίνισε, όμως, ότι οι θάνατοι των μητέρων δεν αποκαλύπτουν την πλήρη έκταση της τραγωδίας, γιατί στην πράξη για κάθε γυναίκα που πεθαίνει με αυτό τον τρόπο, υπάρχουν ακόμα 30 που υποφέρουν από τραύματα, μολύνσεις και αναπηρίες. Για αυτές τις γυναίκες όχι μόνο δεν γίνεται καμία αναφορά, αλλά δεν προσφέρεται καν ιατρική περίθαλψη. Προκαλεί τρόμο ότι σχεδόν 300.000.000 γυναίκες σήμερα – ή το ένα τέταρτο των γυναικών στον αναπτυσσόμενο κόσμο– έχουν υποστεί προβλήματα στην εγκυμοσύνη ή στον τοκετό, τα οποία έχουν «σημαδεύσει» τη ζωή τους. Η UNICEF, τέλος, μας δίνει δύο ακόμα χαρακτηριστικά παραδείγματα που αποκαλύπτουν το μέγεθος της τραγωδίας:
• Εκμετάλλευση σε περιόδους συρράξεων: Πάνω από το 80% των 35.000.000 προσφύγων και εκτοπισμένων του κόσμου είναι γυναίκες και παιδιά. Κατά τη διάρκεια και με το πέρας των συρράξεων οι γυναίκες και τα κορίτσια υποφέρουν από ακραία σεξουαλική βία και κακοποίηση, πολλές φορές από την ανάγκη να εξασφαλίζουν τα προς το ζην για την οικογένειά τους και για τις ίδιες.
• Επιδημία του AIDS: Οι νεαρές γυναίκες είναι λιγότερο ενημερωμένες σχετικά με το AIDS και εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά προσβολής. Επίσης μολύνονται με γρηγορότερους ρυθμούς και σε νεαρότερη ηλικία. Δεν είναι τυχαίο ότι στις περισσότερο πληγείσες περιοχές αντιστοιχούν 5-6 έφηβες φορείς σε κάθε ένα αγόρι φορέα.
Διεθνική Σωματεμπορία/ Trafficking
Μία από τις πιο επικίνδυνες μορφές βίας κατά των γυναικών είναι η σωματεμπορία. Οι γυναίκες και τα παιδιά θεωρούνται «εύκολος» στόχος των σωματεμπόρων, οι οποίοι τους οδηγούν στη σεξουαλική δουλεία. Η προώθηση των γυναικών και των παιδιών στη δουλεία γίνεται με διάφορους τρόπους, όπως είναι η παραπλάνηση, η απαγωγή, οι βιασμοί, ο ξυλοδαρμός και ο εθισμός στα ναρκωτικά. Όπως πληροφορούμαστε και από την ιστοσελίδα του STOPNOW (πρόκειται για ένα πρόγραμμα κατά της διεθνικής σωματεμπορίας που ξεκίνησε το Δεκέμβριο του 2001 και στοχεύει στην πρόληψη του φαινομένου και στην αρωγή των θυμάτων) υπολογίζεται ότι πάνω από 17.000 γυναίκες και παιδιά, θύματα διεθνικής σωματεμπορίας, βρίσκονται στην Ελλάδα σήμερα. Τα περισσότερα θύματα προέρχονται από την Ρωσία, την Ουκρανία, τη Ρουμανία, τη Μολδαβία, τη Βουλγαρία και την Αλβανία.
Η κυρία Έλενα Μαυροπούλου υπεύθυνη του Ξενώνα Καλυψώ, που έχει δημιουργεί από τους Γιατρούς του Κόσμου και προσφέρει φιλοξενία σε γυναίκες θύματα trafficking, μας ενημερώνει «Ο ξενώνας αυτήν τη στιγμή φιλοξενεί 8 γυναίκες, μία εκ των οποίων έχει φέρει και τα δύο παιδάκια της. Το πρώτο που ζητάνε αυτές οι γυναίκες όταν έρχονται εδώ είναι ασφάλεια. Είναι ψυχολογικά καταρρακωμένες και θέλουν να ξέρουν ότι το κακό τελείωσε, το άφησαν έξω. Γι’ αυτό λοιπόν και εμείς το πρώτο που τους προσφέρουμε είναι ασφάλεια» και συνεχίζει «όταν έρχονται εδώ οι γυναίκες βρίσκονται σε πολύ άσχημη ψυχολογική κατάσταση. Τον πρώτο καιρό το μόνο που θέλουν να κάνουν είναι να κοιμούνται, για να μη σκέπτονται. Δεν τους ενδιαφέρει καν αν θα φάνε. Δεν λειτουργούν ως προσωπικότητες, αλλά σαν σκλάβες, γιατί έτσι τις έχουν μάθει οι σωματέμποροι. Σιγά σιγά τις σπρώχνουμε να κάνουν οι ίδιες κάποια βήματα, να πάρουν πρωτοβουλίες και να μπουν στις δραστηριότητες της ζωής».
Η ψυχολόγος του ξενώνα, κυρία Ιρέν Γκιώνη, περιγράφει την ψυχολογική κατάσταση των γυναικών «είναι πολύ φοβισμένες και κουρασμένες. Χρειάζεται πολύς χρόνος για να συνέλθουν. Εξαρτάται βέβαια και από το βαθμό φρίκης που έχει περάσει η κάθε κοπέλα. Το τραύμα όμως παραμένει στην ψυχή τους, γιατί μόλις ακουμπάς την ιστορία ταράζονται». Η κυρία Γκιώνη αναφέρεται και στην τραγική περίπτωση μιας κοπέλας στην Τουρκία που είχε πέσει στα χέρια Τούρκων και Ρώσων σωματεμπόρων «Την έδεναν με χειροπέδες στο καλοριφέρ και της έδιναν πολύ ξύλο. Την εξανάγκαζαν να πάει στο παζάρι και να πουλήσει μόνη της τον εαυτό της».
Η κυρία Γκιώνη τονίζει «Οι βιασμοί είναι νόμος. Επίσης υπάρχουν περιπτώσεις που εξαναγκάζουν τα κορίτσια να κάνουν χρήση ναρκωτικών για να μην καταλαβαίνουν τόσο πολύ τον πόνο» και καταλήγει «είναι πολύ δύσκολο να πολεμήσεις το φαινόμενο, γιατί τα κυκλώματα είναι πολύ επικίνδυνα. Δεν φαίνονται οι κοπέλες, αφού τις κρύβουν καλά. Αλλά αν δεν υπήρχε τόσο μεγάλη ζήτηση δεν θα υπήρχε και προσφορά. Είναι, λοιπόν, πολύ σημαντική η στάση του κόσμου. Πρέπει να υπάρξει περισσότερη κοινωνική ευαισθητοποίηση και ενημέρωση. Ο Έλληνας «πελάτης» που τηλεφωνεί στις «ροζ γραμμές» για να «παραγγείλει» μια κοπέλα αλλοδαπή πρέπει να γνωρίζει ότι υπάρχουν γυναίκες που δεν κάνουν αυτό το επάγγελμα με τη θέλησή τους, αλλά τις έχουν εξαναγκάσει. Πρέπει να ξέρει ότι έχουμε να κάνουμε με περιπτώσεις καθαρής σκλαβιάς και όχι με γυναίκες που επιλέγουν να κάνουν το συγκεκριμένο επάγγελμα και βγάζουν χρήματα από αυτό. Ο σωματέμπορας λειτουργεί με βάση τη λογική ‘σε αγόρασα, μου ανήκεις, θα κάνεις ό,τι θέλω εγώ’. Η κοπέλα είναι σκλάβα, κάνει ό,τι κάνει γιατί εξαναγκάζεται και όχι με τη θέλησή της. Επομένως πέρα από τον σωματέμπορα και ο «πελάτης» πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι φέρει μεγάλη ευθύνη».
Γυναίκες τα κύρια θύματα δημόσιας και ιδιωτικής βίας
Οι γυναίκες παραμένουν τα κύρια θύματα της δημόσιας και ιδιωτικής βίας σε παγκόσμια κλίμακα. Η Διεθνής Αμνηστία καταγγέλλει ότι σε καθημερινή βάση καταπατώνται τα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών σε ολόκληρο τον κόσμο και σημειώνει ότι το 1993 αναφέρθηκαν δολοφονίες, βασανιστήρια, κακομεταχείριση και κάθε άλλου είδους παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των γυναικών σε 45 χώρες του πλανήτη. Επίσης καταγγέλλει ότι σε ορισμένες χώρες ο βιασμός από κρατικούς λειτουργούς (ανακριτές, αστυνομικούς υπαλλήλους, στρατιωτικούς κάθε βαθμού κ.ά.) αποτελεί κοινή μέθοδο βασανισμού που επιβάλλεται στις γυναίκες κρατούμενες.
Πέραν του βιασμού η κακοποίηση γυναικών κρατουμένων από τις αρχές δύναται να λάβει πολλές ακόμα μορφές, όπως είναι η ταπείνωση με λόγια, οι απειλές σεξουαλικής βίας και οι βίαιες ατιμωτικές πράξεις. Οι ακραίες αυτές μορφές κακοποίησης λαμβάνουν χώρα σε ανακριτικά γραφεία, αστυνομικά τμήματα, κελιά φυλακών, απομονωμένες αγροτικές περιοχές, αλλά και δημόσια μπροστά σε συγγενείς, φίλους και γείτονες, με σκοπό τον εκφοβισμό του γενικότερου πληθυσμού και τον εξευτελισμό της γυναίκας.
Προκειμένου να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά τέτοιες τραγικές καταστάσεις, είναι αναγκαίο να γίνει κατανοητό ότι τα φαινόμενα κακοποίησης των γυναικών δεν αφορούν μόνο τις γυναίκες θύματα, αλλά το σύνολο της κοινωνίας, γιατί οι συνέπειές τους είναι δυσμενείς για όλους τους τομείς της ζωής μας.
Μορφές βίας κατά των γυναικών
Η Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών του 1993 για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών καθορίζει ότι η βία ενάντια στις γυναίκες εμπερικλείει αλλά δεν περιορίζεται σε τρεις περιοχές: βία που ασκείται μέσα στην οικογένεια, βία που ασκείται μέσα στην ευρύτερη κοινωνία και βία που διαπράττεται ή παραβλέπεται από την επίσημη πολιτεία. Σε γενικές γραμμές μπορούμε να πούμε ότι η βία κατά των γυναικών περιλαμβάνει τις εξής μορφές:
• κακοποίηση μέσα και έξω από το σπίτι, δηλαδή ενδο-οικογενειακή και εξω-οικογενειακή βία. Η βία που ασκείται μέσα στο σπίτι ονομάζεται και «αθέατη βία» γιατί εξακολουθεί να αποτελεί μια πτυχή της καθημερινής ζωής πολλών γυναικών που μένει κρυφή. Το θέμα της βίας κατά των γυναικών μέσα στην οικογένεια τέθηκε από το Γυναικείο Κίνημα στις αρχές της δεκαετίας του 70 στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ και μετά τη μεταπολίτευση στην Ελλάδα, όταν οργανώθηκαν αυτόνομες γυναικείες ομάδες με φεμινιστικά αιτήματα.
Το 1986 η Γενική Γραμματεία Ισότητας έθιξε για πρώτη φορά σε κυβερνητικό επίπεδο το θέμα αυτό και ζήτησε από ομάδα γυναικών επιστημόνων μια μελέτη προσέγγισης του προβλήματος από γυναικεία σκοπιά και προτάσεις για κρατική παρέμβαση. Το 1988 η Γενική Γραμματεία Ισότητας δημιούργησε το Κέντρο Υποδοχής Κακοποιημένων Γυναικών στην Αθήνα και το 1993 σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων δημιουργήθηκε Ξενώνας για τις κακοποιημένες γυναίκες και τα παιδιά τους
• σεξουαλική παρενόχληση
• βιασμό
• ασέλγεια
Η κακοποίηση γυναικών αναφέρεται στην άσκηση σωματικής, ψυχικής, οικονομικής ή/ και σεξουαλικής βίας σε μια γυναίκα από το σύζυγο ή τον ερωτικό σύντροφο, νυν ή πρώην, που αποσκοπεί στην «επιβολή ελέγχου». Ο όρος κατά συνέπεια περιλαμβάνει και το βιασμό στο ζευγάρι, με ή χωρίς γάμο. Ο ευρύτερος όρος «κακοποίηση γυναικών στην οικογένεια» αναφέρεται επιπλέον στην άσκηση βίας σε μια γυναίκα από πατέρα, αδελφό ή άλλο συγγενικό πρόσωπο, αλλά και στην άσκηση βίας σε ηλικιωμένες γυναίκες από τα παιδιά τους.
Το παραπάνω ήταν το άρθρό μου που δημοσιεύτηκε το έτος 2004. Εν έτει 2014 η κατάσταση εξακολουθεί να είναι πολύ δυσχερής. Σε σημερινό άρθρο της εφημερίδας ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ (8/3/2014) με τίτλο «Βία κατά των γυναικών: Η αθέατη πλευρά του… φεγγαριού!» αναφέρονται τα εξής: «13 εκατομμύρια γυναίκες στην Ε.Ε. έχουν πέσει θύματα σωματικής βίας» και εξηγεί «Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας βρίσκει περίπου 13 εκατομμύρια γυναίκες στην Ευρωπαϊκή Ένωση να έχουν πέσει θύματα σωματικής βίας, δηλαδή ποσοστό 7% των γυναικών ηλικίας 18-74 ετών, σύμφωνα με έρευνα που έγινε στις 28 χώρες της Ε.Ε. από τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και το ζήτημα είναι ότι περίπου 1 στις 3 γυναίκες έχει πέσει θύμα παρενόχλησης, καθώς, σύμφωνα με την έρευνα, το 28,18% των γυναικών στην Ε.Ε. είναι θύματα παρενοχλητικής παρακολούθησης από την ηλικία των 15 ετών και άνω, ενώ το 5% των γυναικών έχουν πέσει θύματα παρενοχλητικής παρακολούθησης κατά τους 12 μήνες που προηγήθηκαν της έρευνας. Το συγκεκριμένο ποσοστό αντιστοιχεί σε 9 εκατομμύρια γυναίκες στην Ε.Ε. των 28. Η Ε.Ε. επιχειρεί να λάβει μέτρα για την προστασία των γυναικών δεδομένου ότι σε πολλές χώρες δεν είναι απολύτως σαφές το νομικό πλαίσιο στο οποίο θα μπορούσαν να στηριχθούν τα θύματα για να καταφύγουν στη Δικαιοσύνη. Συνήθως η βία κατά των γυναικών προσδιορίζεται στις σεξουαλικές επιθέσεις, στους βιασμούς αλλά και στην ενδοοικογενειακή βία. Ωστόσο τα πρόσφατα παραδείγματα εντός της Βουλής των Ελλήνων με τις λεκτικές επιθέσεις κατά των γυναικών αποδεικνύουν ότι το πρόβλημα είναι ευρύτερο και περιλαμβάνει πολλές παραμέτρους που θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά της ζωή μιας γυναίκας. Ποιος ξεχνά άλλωστε τις εκφράσεις τύπου: «καλτσοδέτα» που ακούστηκαν εντός του Κοινοβουλίου και έκαναν το γυναικείο πληθυσμό να ανατριχιάσει…Εν έτει 2014 οι διακρίσεις και η βία κατά του ωραίου φύλου εξακολουθούν να ζουν και να βασιλεύουν…».
Συνοψίζοντας, κλείνω το σημερινό μου κείμενο με μια ευχή προς όλες τις γυναίκες, κυρίως προς αυτές τις γυναίκες που υποφέρουν το ρατσισμό στη χειρότερη μορφή του:«να πιστέψουν στις δυνάμεις που κρύβουν μέσα στην καρδιά τους και να βγουν από τις φυλακές που αιχμαλωτίζουν το κορμί και την ψυχή τους, στερώντας τους το δικαίωμα στην αξιοπρεπή ζωή. Να τολμήσουν να μιλήσουν και να δώσουν ένα τέλος στον εφιάλτη τους»…..
Χρόνια πολλά, γυναίκες!!
Πηγές
http://www.unicef.gr
http://www.amnesty.gr
http://www.kethi.gr
http://www.stop-trafficking.org
http://www.un.org/
Enet.gr
Καρδαρά Αγγελική 