Ευχαριστώ θερμά για τη φιλοξενία την Επιστημονική Επιθεώρηση “Εγκληματολογία” που ίδρυσε και διευθύνει ο Ομότιμος Καθηγητής Ιάκωβος Φαρσεδάκης. Το περιοδικό Εγκληματολογία περιλαμβάνει μελέτες, άρθρα, έρευνες-εκθέσεις, επιστημονικά συνέδρια-συμπόσια-ημερίδες, βιβλιογραφική επισκόπηση (βιβλιογραφία και αρθρογραφία, ελληνική και ξενόγλωσση), βιβλιοπαρουσιάσεις εγκληματολογικού περιεχομένου, νέα από τον ελληνικό και διεθνή επιστημονικό χώρο, καθώς και προσεχείς εκδηλώσεις. Τα περιεχόμενα των παλαιότερων τευχών είναι διαθέσιμα στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.nb.org/ΕΚΔΟΣΕΙΣ/ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ
Ακολούθως σας παραθέτω το editorial του νέου τεύχους (1-2/2013),όπου φιλοξενείται και το δικό μου άρθρο σχετικά με τη γλώσσα της φυλακής. Όπως θα διαβάσετε, όλα τα άρθρα παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον και αξίζει να τα διαβάσετε. Θα προσπαθήσω κι εγώ από τη σελίδα μας να κάνω μια παρουσίαση των άρθρων. Σημειώνω, κλείνοντας, ότι η μελέτη μου με τίτλο “Φυλακή και γλώσσα: η γλωσσική επικοινωνία των κρατουμένων ως αναπόσπαστο στοιχείο της δομής των φυλακών” είναι υπό έκδοση. Το editorial γράφεται από τον Ομότιμο Καθηγητή Ιάκωβο Φαρσεδάκη. Είναι μεγάλη χαρά και τιμή για εμένα να φιλοξενείται ένα άρθρο μου σε ένα τόσο σπουδαίο, για το χώρο και τον κόσμο της εγκληματολογίας, περιοδικό.
“Οι κάθε λογής κρίσεις που παρατηρούνται στις ανθρώπινες κοινωνίες γεννούν και κρίσεις αξιών. Η σημερινή κρίση αξιών είναι ορατή σε δύο επίπεδα: σε εκείνο της καθημερινής πραγματικότητας και σε εκείνο της θεωρίας. Η πρόκληση για την Εγκληματολογία είναι να λάβει σοβαρά υπόψη της το μήνυμα της κρίσης και να επωφεληθεί απ’ αυτό. Και αυτό δεν μπορεί να γίνει ερήμην των αξιών. Μια επιστήμη χωρίς αξίες δεν έχει καμιάν αξία.
Για τον λόγο αυτό, το παρόν τεύχος της Εγκληματολογίας περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, και τη Γενική Εισήγησή μου στο συνελθόν παλαιότερα στην Πνύκα Συνέδριο της Διεθνούς Ένωσης Εγκληματολόγων (A.I.C.L.F.) με θέμα: «Κρίση αξιών και Εγκληματολογία. Η οπτική των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου», επειδή πολλοί ζήτησαν την, λόγω –φευ– επικαιρότητας, δημοσίευσή της.
Στο τεύχος αυτό περιλαμβάνεται το πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Καθηγητή Δ. Καλογερόπουλου, που διαλαμβάνει τι είναι η Ψυχανάλυση και πώς τη διαχειρίζεται η Εγκληματολογία για την επεξήγηση των εγκληματικών φαινομένων.
Ο Α. Μαγγανάς στο άρθρο του παρουσιάζει τις γενικές γραμμές της Κυβέρνησης του Κεμπέκ για την αντιμετώπιση του φαινομένου των συμμοριών του δρόμου, προσδιορίζοντας τον όρο «συμμορία του δρόμου», τα επίπεδα πρόληψης, τους παράγοντες κινδύνου και προστασίας και τις συνολικές στρατηγικές που πρέπει να υιοθετηθούν.
Ο Ν. Κουράκης, με την ιδιότητά του ως επικεφαλής του Συμβουλευτικού Σώματος κατά της Διαφθοράς, αναλύει δύο συγκεκριμένα παραδείγματα χωρών που μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τη διαφθορά κατά τα τελευταία χρόνια και συνάγει από τα παραδείγματα αυτά και από τη διεθνή βιβλιογραφία τους δώδεκα βασικούς παράγοντες που επιδρούν, κατά τη γνώμη του, στην υλοποίηση «καλών πρακτικών» κατά της διαφθοράς και που θα έπρεπε, επομένως, να ληφθούν υπόψη και για τη χώρα μας.
Ο Γ. Πανούσης, στο δικό του άρθρο διαπραγματεύεται το ερώτημα που παραμένει ακόμα ανοικτό σχετικά με το γιατί στην εποχή του homoelectronicus επιβιώνουν οι αντιλήψεις για τη Φυσιογνωμική, δηλαδή, τη συσχέτιση προσώπου – ψυχικής διάθεσης και εγκληματικής πρόθεσης.
Η Α. Πιτσελά και η Α. Γιάγκου παρουσιάζουν και αναλύουν τη «Στέγη του Δικαίου Ανηλίκων», που αποτελεί έναν πρωτοποριακό θεσμό στη γερμανική έννομη τάξη, με τον οποίο γίνεται πράξη μια νέα μορφή ποιοτικής και διεπιστημονικής συνεργασίας στο σύστημα δικαιοσύνης ανηλίκων και επιτυγχάνεται η ολιστική προσέγγιση του φαινομένου της παραβατικότητας των ανηλίκων για μια πιο αποτελεσματική αντίδραση στο εν λόγω φαινόμενο.
Ο Χ. Παπαχαραλάμπους, αναφέρεται στην «Ποινική αντιμετώπιση των διακρίσεων και τα προβλήματά της», η οποία συνιστά όψη ενός νέου ποινικού παραδείγματος που καλείται να προασπίσει τιμωρητικά τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η Ε. Μιχαλοπούλου στο άρθρο της πραγματεύεται τον προσδιορισμό του «πραγματικού» εγκλήματος υπό τις επιμέρους όψεις του και επιχειρεί μια διερεύνηση της έννοιάς του με σκοπό τη διατύπωση του ορισμού του μέσω των κριτηρίων αναγνώρισής του.
Η Α. Καρδαρά στο δικό της άρθρο επιχειρεί να αναδείξει τον σημαίνοντα ρόλο που διαδραματίζει στις ελληνικές φυλακές ο γλωσσικός κώδικας επικοινωνίας των κρατουμένων, ο οποίος λειτουργεί πρωτίστως σε συμβολικό επίπεδο και παρουσιάζει σημαντικές διαφοροποιήσεις από τον αντίστοιχο του παρελθόντος, λόγω των ριζικών αλλαγών που έχουν επέλθει στις φυλακές τις τελευταίες δεκαετίες.
Η Α. Χαλκιά πραγματεύεται τον όρο «έγκλημα μίσους», εστιάζοντας στα εγκλήματα κατά των μεταναστών, στην εννοιολόγησή τους, στο θεωρητικό τους πλαίσιο και στην αντιμετώπισή τους υπό το πρίσμα του μεταναστευτικού ζητήματος, των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των αξιών της Δημοκρατίας.
Η Μ. Κατσογιάννου εξετάζει την έννοια της «υποτάξης», την ιστορική εξέλιξη και τις θεωρητικές βάσεις επί των οποίων οικοδομήθηκε, καθώς και τη σημερινή υποχώρηση του όρου και την αντικατάστασή του με εκείνον του «κοινωνικού αποκλεισμού».
Η Α. Κουφού στο άρθρο «(Αμερικανική) Δικαιοσύνη για όλους» αναφέρεται σε όσους αδίκως καταδικάσθηκαν από αμερικανικό δικαστήριο σε ισόβια κάθειρξη μέχρι να δικαιωθούν χάρη στην πρόοδο της τεχνολογίας, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις δεν έλαβαν καν αποζημίωση για τα χρόνια του άδικου εγκλεισμού τους.
Η Ε. Μπακιρλή εξετάζει τον περιορισμό του κρατικού μονοπωλίου στην παροχή της δημόσιας ασφάλειας και τη σύμπραξη με ιδιωτικούς ή κοινοτικούς φορείς, οι οποίοι δρουν συμπληρωματικά και σε αλληλεπίδραση με τους δημόσιους.
Ο Κ. Πανάγος πραγματεύεται το θέμα της τήρησης μητρώων με τα προσωπικά δεδομένα των δραστών σεξουαλικών εγκλημάτων και της δημοσιοποίησής τους στο ευρύ κοινό, όπως, για παράδειγμα, στις ΗΠΑ και της επίφασης ασφάλειας που ενέχει ως προς την πρόληψη της υποτροπής, λόγω της πλήρους εγκατάλειψης του θεραπευτικού μοντέλου από το πεδίο της μεταχείρισης των δραστών.
Τέλος, όπως σε κάθε τεύχος, τα προσαρτήματα επιμελούνται οι Ε. Χαϊνάς και Α. Χαλκιά.”
Ιάκ. Φαρσεδάκης